Úrval - 01.03.1970, Side 32

30
ÚRVAL
samband sín á milli, en höfðu þrátt
fyrir það geysilegan áhuga á verk-
um hvor annars. Þegar Turgenev
heyrði, að Tolstoy hefði selt Kat-
kov Kósakkanna til að greiða spila-
skuld, skrifaði hann:
„Ég bið til guðs, að hér eftir
neyðist hann til að snúa sér aftur
að hinu raunverulega verkefni
sínu“.
Turgenev hafði ætíð lagt ríkt á
við föður minn, að. hann helgaði
sig ritstörfunum að fullu og öllu,
en hafði hins vegar hina mestu
skömm á trúarlegum og heimspeki-
legum heilabrotum hans og áhuga
hans á landbúnaðarstörfum.
Eftir hina miklu breytingu, sem
varð á föður mínum 1877, lá fjand-
skapurinn við Turgenev þungt á
hjarta honum og loks skrifaði hann
honum svohljóðandi bréf:
„Eftir að hafa endurskoðað til-
finningar mínar í þinn garð, hef ég
skyndilega komizt að raun um,
mér til mikillar undrunar og á-
nægju, að ég ber ekki hina minnstu
óvild til þín lengur. Ég vona í
guðs nafni að líkt sé ástatt um þig.
Þar sem ég veit, hversu vel gerð-
ur maður þú ert, er ég næstum
viss um, að óvild þín hefur jafn-
vel horfið fyrr en mín.
Ef þessu er þannig varið, má ég
þá ekki rétta þér sáttarhönd, og
ég bið þig um leið að fyrirgefa
mér allt það, sem ég kann að hafa
gert á hlut þinn.
Það er ofur eðlilegt, að mér sé
efst í huga góðvild þín einvörðungu,
því að hún kom svo skýrlega í ljós
í samskiptum þínum við mig. Ég
minnist þess, að ég á frægð mína
þér að þakka og ég minnist þess
einnig, að einu sinni geðjaðist þér
vel, bæði að verkum mínum og mér
sjálfum. Ef til vill geymir þú einn-
ig þess háttar minningar um mig,
því að sú var tíðin, að mér þótti
einlæglega vænt um þig.
Ef þú fyrirgefur mér, mun ég af
fyllstu auðmýkt láta þér í té alla
þá vináttu, sem ég er fær um. Á
okkar aldri er mesta blessunin góð
vinátta milli fólks, og það mundi
gleðja mig innilega, ef slíkt gæti
átt sér stað okkar í milli“.
Turgenev skrifaði frá París
nokkru síðar:
„Ég var að fá bréf þitt, en það
barst mér með seinni skipunum.
Það hafði djúp áhrif á mig. Það varð
mér í sannleika sagt mikið fagnað-
arefni. Það mundi gleðja mig mjög
að mega endurreisa vináttu okkar
og taka í þá hönd, sem þú réttir
mér til sátta. Þú hefur á réttu að
standa. Ég ber enga óvild í brjósti
til þín. Hafi ég einhvern tíma gert
það, er langt síðan hún hvarf. Eftir
er aðeins minningin um mann, sem
ég var bundinn traustum böndum
og rithöfund, sem ég varð fyrstur
til að taka opnum örmum. Ég gleðst
innilega yfir því, að misskilning-
urinn okkar á milli er nú úr sög-
unni. Ég býst við að koma til Orel-
héraðs í sumar og þá hittumst við
áreiðanlega. Ég sendi þér mínar
beztu kveðjur og tek enn einu sinni
í hönd þína.“
í ágúst 1878 var Turgenev stadd-
ur í Moskvu og skrifaði Tolstoy:
„Ég á erindi til Tula og ég hef
mikinn hug á að hitta þig. Þar að
auki er ég með skilaboð til þín.