Skírnir - 01.04.1906, Page 62

158
Gróðrarsaga hraunanna á íslandi.
Skírnir.
blómjurtirnar venjulega mjög þroskamiklar, en eftir því
sem grösin ná meiri og meiri ytirráðum, verða þær þroska-
minni. Baráttan milli grastegundanna og blómjurtanna
getur verið langvinn, en óefað má fullyrða, að grasteg-
undirnar sigra að lokum, enda standa grastegundir betur
að vígi en margar aðrar jurtir, sökum hinnar kynlausu
æxlunar. I Búðahrauni er þroskamikið jurtastóð í hinum
einkennilegu hraunbollum, og einnig víða í gjótum og
glufum þar sem birta kemst að. Jurtastóð þetta er að
mestu samsett af stórum burknategundum.
Graslendið er fremur sjaldgæft í hraunum, og það er
oss einkum kunnugt frá helluhraununum t. a. m. Búða-
hrauni, Kapelluhrauni og Afstapahrauni. Til þess að gras-
gróður geti þrifist er nauðsynlegt að regnvatnið hripi ekki
niður úr hrauninu, og er þvi ofur-eðlilegt, að helluhraun
hafi helzt graslendi. I Búðahrauni var grasgróðurinn yfir-
leitt samsettur af þessum fjórum tegundum: snarrótarpunti,
túnvingli, háiingresi og bugðupunti, en auk þeirra voru
ýmsar aðrar tegundir strjálar liingað og þangað í gras-
lendinu.
Auðvitað hittum vér og graslendi í apalhraunum, en
þó ekki fyr en þau eru alþakin jarðvegi.
Þetta voru aðalatriðin í gróðrarsögu hraunanna, en
þó á ekki hvert hraun þessa gróðrarsögu, því að hraun
til fjalla komast ekki lengra en á annað gróðrarstigið,
það er með öðrum orðum: mosaþemban heldur áfram að
rikja yfir fjallhraunum, meðan loftsiag ekki breytist. Það
sem vér höfum sagt um gróðrarþróun hraunanna á því
sérstaklega við hraunin á láglendinu, en þó skal þess
getið, að hraun á yztu annesjum komast ekki lengra en á
þriðja gróðrarstigið, það er að segja, þau verða ekki skógi-
vaxin. Til dæmis má taka, að Neshraun vestan við Snæ-
fellsjökul er með öllu skóglaust, og ekki er getið um skóg
í hraununum utan tii á Reykjanesskaganum.
Þá verður og fyrir oss sú spurning: hve langan tima