Morgunblaðið - 13.03.1999, Blaðsíða 30

30 LAUGARDAGUR 13. MARZ 1999
MORGUNBLAÐIÐ
ÚR VERINU
Vetrarloðnuvertíðin mun lakari en í fyrra
Aætlað tekjutap um
2,4 milljarðar króna
Verð á loðnumjöli frá íslandi 1995-99
Pund tonnið, verð í hverjum mánuði
500
Heimsmarkaðsverð á lýsi 1995-1999
Dollarar tonnið, CIF í Evrópu, mánaðarlegt
800
VETRARLOÐNUVERTÍÐIN er nú
á síðasta snúningi en vertíðin hefur
valdið bæði sjómönnum og framieið-
endum verulegum vonbrigðum, þrátt
fyi-ir að veiðin sé nú þegar orðin
nokkuð meiri en á allri vetrarvertíð-
inni á síðasta ári. Slæmt ástand á
mjöl- og lýsismörkuðum og lélegt
hráefni til frystingar hafa valdið því
að áætlað tekjutap sjávarútvegsins
og þjóðarbúsins í heild nemur um 2,4
milljarðar í samanburði við vertíðina
1998 sem þó þótti í lakara lagi. Aætl-
að útflutningsverðmæti loðnuafurða
á yfirstandandi vetrarvertíð nemur
alls tæpum 4,4 milljörðum króna.
Verðmæti Japansloðnunnar á vertíð-
inni eru nær helmingi minni borið
saman við síðustu vertíð.
Eins og greint var frá í Morgun-
blaðinu í gær hefur margt orðið þess
valdandi að afurðaverð fyrir mjöl og
lýsi hefur hríðfallið á fáeinum mán-
uðum. Verð á mjöltonni er nú komið
niðm- í um 250 sterlingspund eða um
29 þúsund íslenskar krónur. Verð
fyrir tonnið af lýsi er nú um 290 doll-
arar eða 21 þúsund krónur. Til sam-
anburðar má nefna að á fyrstu þrem-
ur mánuðum síðasta árs fengust að
meðaltali um 460 sterlingspund fyrir
mjöltonnið eða um 54 þúsund ís-
lenskar krónur. A sama tíma var
verð á lýsistonni um 720 dollarar eða
um 51 þúsund krónur. Þess ber þó
að geta að mjög lítið hefur verið selt
af mjöl- og lýsisafurðum á þessu lága
verði það sem af er þessu ári og
birgðasöfnun hérlendis því verið
mikil.
Frá áramótum hafa samtals borist
á land hérlendis rúmlega 600 þúsund
tonn af loðnu, þar af rúm 37 þúsund
tonn af erlendum skipum. Ætla má
að úr þessum afla sé nú þegar búið
að vinna um 102 þúsund tonn af
mjöli og um 24 þúsund tonn af lýsi.
Miðað við markaðsverð eins og það
er í dag nemur verðmæti mjölfram-
leiðslunnar því um 2.950 milljónum
króna en verðmæti lýsisframleiðslu
vertíðarinnar um 504 milljónum
króna. A vetrarvertíðinni 1998 var
landað um 425 þúsund tonnum af
loðnu hjá íslenskum fiskimjölsverk-
smiðjum. Þegar upp var staðið eftir
síðustu vetrarvertíð höfðu verið
framleidd hér á landi um 72.273 tonn
af mjöli og um 16.897 tonn af lýsi. Þá
var markaðsverð afurðanna hinsveg-
ar mun hærra og má þannig áætla
verðmæti mjölframleiðslunnar um
3.902 milljónir króna en lýsisfram-
leiðslunnar 862 milljónum króna.
Samtals hefur því verðmæti þessara
afurða numið um 4,7 milljörðum
króna á síðustu vetrarvertíð, saman-
borið við um 3,5 milljarða á yfir-
standandi vertíð.
Mun minna fryst af Japansloðnu
A yfirstandandi vetrarveitíð hafa
verið fryst um 7.800 tonn af loðnu
fyrir Japansmarkað og skiptist
magnið nánast jafnt milli framleið-
enda Sölumiðstöðvar hraðfrystihús-
anna og íslenskra sjávarafurða.
Loðnufrystingin hefur gengið afar
illa á vertíðinni, einkum vegna þess
hve loðnan er smá og aðeins hefur
verið framleitt í smæstu stærðar-
flokkana, eða 60 stykki í kílói eða
meira. Engin loðna hefur verið fryst
á Japan undanfarna viku og má bú-
ast við að frystingunni á þessari ver-
tíð sé lokið.
A vetarvertíðinni 1998 voru fryst
um 20 þúsund tonn af loðnu fyrir
Japansmarkað og var áætlað verð-
mæti þeirra um 1,1 milljarður króna.
Auk mun minni framleiðslu hefur
verð á smæstu Japansloðnunni
lækkað nokkur frá fyrra ári. Sam-
kvæmt heimildum Morgunblaðsins
fást að meðaltali um 68 krónur fyrir
kílóið af þeirri loðnu sem nú hefur
mest verið fryst af á vertíðinni. Því
má áætla að heildarverðmæti
Japansloðnunnar á vertíðinni nemi
alls um 530 milljónum króna eða nær
helmingi minna verðmæti en á síð-
ustu vertíð.
Ekkert hefur verið fryst af loðnu
fyrir Rússlandsmarkað á þessari
vertíð vegna efnahagsástandsins þar
í landi en alls voru fryst um 20.867
tonn af loðnu á Rússland á síðasta
ári. Áætlað útflutningsverðmæti
Rússalandsloðnunnar á síðustu ver-
tíð var um 674 milljónir króna.
Það sem af er loðnuvertíðinni hafa
verið framleidd um 2.000 tonn af
loðnuhrognum. Eftir því sem næst
verður komist fást um 190 krónur
fyrir kílóið af hrognunum og því má
áætla verðmæti framleiðslunnar um
380 milljónir ki-óna. Á síðasta ári
voru flutt út samtals um 2.700 tonn
af loðnuhrognum að verðmæti um
425 milljónir króna. Þess ber þó að
geta að hluti þess sem flutt var út af
hrognum í fyrra var framleiddur árið
1997 en líklega hefur heildarfram-
leiðslan á síðasta ári numið um 1.500
tonnum og verðmæti hennar um 285
milljónir króna.
Björgólfur Jóhannsson, fram-
kævæmdastjóri Síldarvinnslunnar
hf. á Neskaupstað, segir vertíðina
vissulega hafa valdið vonbrigðum,
sérstaklega hvað varði loðnufryst-
inguna. Hann segist engu að síður
hafa trú á að útvegurinn bregðist
við aðstæðum. „Þessi markaður hef-
ur löngum verið sveiflukenndur en
ég tel að fyrirtækin séu betur í
stakk búin til að aðlaga sig aðstæð-
um en áður. Eg hef því ekki trú á
því að þessi slaka vertíð hafi veru-
leg áhrif á rekstur þeirra. Vissulega
höfum við séð betri vertíðir og líka
lélegri. Veiðin í ár er til dæmis orðin
nokkuð meiri en í fyrra,“ segir Björ-
gólfur.
Kaflar úr bókinni Saga Monicu
í blaðinu á sunnudaginn
^XTskdfflaBi