Skírnir - 01.01.1858, Blaðsíða 65

England.
FKÉTTIK.
67
á ab setja sér log og rába sjálf'ar öllum fjárhag sínum; þær hafa
sjálfstjórn og sjálfforræhi í öllum málum, er konúngs réttr nær eigi
til. og landstjórnarráhib ber enda ábyrg?) á gjöríium hirhstjóra.
Konúngr nefnir hirbstjóra og hina efstu embættismenn. hann nefnir
og ])á. er sitja eiga á lögþínginu; en nú mun því verba breytt svo,
og er þegar gjört, ab ])eir sé kosnir af landsmönnum, þótt svo sé
eigi á Englandi. þab eitt er athugavert, aö konúngr hefir ráb á,
eptir samkomulagi vib málstofurnar, ab rýra og af taka stjórnarlög
nýlendanna; því þótt eigi sé hætt vib, ab Engla konúngar gjöri
þab, nema ef mjög svo uggvænt þyki, ab nýlendurnar brjótist und-
an, þá er samt réttr þessi geigvænlegr, ef sú þjób hefir hann í
höndum, sem bæbi er smásmugleg og hlutsöm, og hefir þab jafnan
fyrir augum, ab hafa smálönd sín fyrir féþúfu.
Stjórnarskipunin í nýlendum Breta álndlandi, ebr á Indlandi
hinu brezka, því svo kalla Englendíngar nýlendur sínar þar, er
á allt annan hátt, en í nokkurri annari nýlendu þeirra. þetta hib
volduga ríki hófst í stuttu máli þannig: Kaupmannafélag var stofnab
í Lundúnum árib 1599, er nefndist hib indverska kaupfélag;
árib eptir fékk þab leyfi til ab verzla á Indlandi, og tveim árum
síbar reisti þab fyrstu búb sína þar. þab fjölgabi nú búbum sín-
um smátt og smátt, en komst brátt í ófrib vib landsmenn; ófribn-
um lauk jafnau svo, ab Englendíngar brutu æ meiri og meiri lönd
undir sig, og 1688 höfbu þeir fengib svo mikla víbáttu til umrába,
ab þeir fóru nú ab leggja fastau hug á ab byggja landib og leggja
þab undir sig. Síban hefir land þab aukizt svo mjög, er undir
kaupfélagib lýtr, ab þab er nú orbib um 65,000 hnattmílna ab
stærb, meb 176 miljónum manna. Kaupmannafélagib hefir keypt
lendur allmiklar á Indlandi; þab hefir lengst af hafit einkaverzlun
þar í landi, og einnig á Kínlandi; þab hefir nefnt aballandstjórann
og undirlandstjórana á Indlandi, og haft á höndum stjórn landsins,
bæbi heima á Englandi og austr á Indlandi, þar til 1853. En
þíng Englendínga hefir löggjöf alla yfir kaupfélaginu, og getr því
breytt stjórnarskipuninni, þá er þab vill, og í lögum þeim, er sett
voru 1853, stób sú grein, ab þannig skyldi standa, uþar til mál-
stofurnar skipabi fyrir á annan veg.” Stjórnarskipunin er nú þannig