Skírnir - 01.01.1858, Side 73

Þjóftverjalaiid.
FHÉTTIR.
75
er undir hann liggja, hafa veitt braubin og getab tekib þau af
klerkum aptr; en konúngr hefir veitt prestum launin og getab látib
þá halda þeim, er erkibiskup vék frá, en synjab þeim um tekjurnar,
er hann veitti braubin. Nú hefir svo til gengib, ab klerkar þeir
hafa borib sig upp vib stjórnina, er misstu braubin, og þá hefir
stjórnin stundum látib þá halda tekjunum; en þetta gat erkibiskup
eigi þolab, og sagbi hann, ab tekjurnar ætti ab fylgja braubunum,
þær væri þeirra eign en eigi konúngs, og allra sízt væri þær ætlabar
til ab ala meb þeim þá metin, er ófærir væri ab þjóna braubunum;
en þab eru nú þeir menn, er erkibiskupi þótti ófærir. því verbr
heldr eigi neitab, ab þab er talsverbr hængr á stjórn kristinna mál-
efna í mörgum lúterskum söfnubum, því ab jafnvel þau mál, er
kristninni einni vibvíkja, til dæmis ab taka: kennslubækr, kverib,
messusöngsbókin, handbók presta, gubspjöllin o. s. frv., eru í höndum
yfirstjórnar veraldlegra málefna; helgi hvíldardagsins er orbin ver-
aldleg, og allr kirkjuagi er farinn, og nú þurfa meun eigi, framar
en þeir vilja, ab færa börn sín til skírnar í Danmörku. Öllu þessu
er betr komib fyrir í kalvínskum söfnubum, og finna því margir til
þess, ab lúterskir söfnubir eru á eptir í þessu efni. Sáttmáli sá,
er stjóruiu í Baden gjörbi vib páfa, er þess efnis, ab erkibiskup
fær nú öll yfirráb yfir málefnum kristninnar; hann veitir öll em-
bætti, og klerkar geta eigi sótt annan en páfa, ef þeim mislíkar
gjörbir erkibiskups; en ef breyta skal kristinrétti þeim er nú er,
þá skal þab gjört ab lögum. Nú eru þá prestar eigi framar embættis-
menn konúngs, heldr erkibiskups og páfa, og nú getr erkibiskup
látib auglýsa skipanir sínar um andleg efni kaþólsku safnabanna, án
þess þab sé gjört meb opnu bréfi frá stjórninni, sem nú hafa lög
verib. Wurtemberg gjörbi hinn sama sáttmála vib páfa; bar þab
helzt til, ab stjórnin var hrædd um, ab þar í landi mundi verba
sama misklíb, ef hún gjörbi eigi þessa skipun á, eins og verib hefir
í Baden, einkum þar eb biskupinn í Baububorg í Wurtemberg lýtr
undir erkibiskupinn í Freiborg. þab er hætt vib, ab fleiri ríki á
þýzkalandi fylgi á eptir, því þrír biskupar abrir lúta undir erki-
biskupinn í Freiborg, þab er biskupinn í Limborg í Nassá, bisk-
upinn í Fúlda í Hessen-Kassel, og biskupinn í Meginzu borg í Hessen-
Darmstadt; en þar er Ketteler biskup, sem mjög fylgir fram páfa-