Skírnir - 01.01.1858, Side 84

86
FIÍÉTTIR.
Svissland.
kostnabinn til tollheinitunnar. bréfburbarins og rafsegulþrábanna frá
tekjunum, þá verbr eigi eptir nema hálf þribja miljón franka: þab
er nú allt og sumt, er Svissa kostar öll abalstjórn landsins. þess
verba menn reyndar aö gæta, ab hvert fylki hefir líka fjárhag fyrir
sig, og stendr straum af mörgu því, er í öbrum löndum er talib
meb ríkismálum, og sem ríkiö hefir því tekjur af og greibir gjöld
til. Ef vér nú leggjum ])á saman fjárhagsreiknínga allra fylkjanna
í eitt, þá verba þeir aö mebaltölu 1Í)J miljón franka ár hvert; þaö
verbr 22 milj. fr. meö því er bandastjórnin hefir, eör öll gjöld
landsins til almennra þarfa eru um 8 miljónir ríkisdala. þetta er
eigi einn fjóröi af gjöldum Dana, er ganga til sama kostnaÖar, þótt
slíkt veröi eigi boriÖ fullkomlega saman; en landsmenn eru þó hér
um bil jafnmargir í báÖum löndunum. Af fé þessu gengr einn
fimti til skólahalds; þaÖ er hiö eina, sem kostar Svissa mikiö; her-
kostnaörinn er lítill, og ríkisskuld því nær engin, hún er aö eins
661,000 fr.; en til hers og skuldalúknínga ganga hér um bil tveir
þriöju af öllum tekjum annara landa. Allr herkostnaör er aö eins
1,467,437 fr. og 12,000 fr. til stjórndeildar hermálanna; i Dan-
mörku er allr sami kostnaÖr fullar 6 miljónir ríkisdala, og er þá
herkostnaÖr Svissa eigi meiri en einn tólftúngr hans, en hér uin
bil einn níundi af þeim kostnaÖi, er hjá Dönum gengr einúngis til
landhersins, og hafa þó Svissar svo margfalt meira landiiö en Danir.
Landherinn er 72,000 manna og viÖlöguliöiö er 36,000, og er þá
landherinn allr 108,000 manns. {>etta er nú svo á friöartímum;
en ef ófriör er, þá skal hverr vopnfær maÖr uppi. þaö eru og lög
hjá Svissum, aÖ svissneskir menn, er í útlöndum búa, veröa einnig
boöaÖir út í leiÖangr. A friÖartímum eru allir menn 20 til 34 ára
gamlir liöskyldir, en þó er eigi útboö meira í senn, en nemr 3 af
hdr. allra landsmanna þ þeir sem nú hafa veriö í þjónustu sína tíÖ,
eru þó skyldir aö vera í viölöguliöinu, frá því þeir hafa fjóra um
þrítugt og þar til þeir eru fertugir, þó svo, aö viÖlöguliöiÖ skal
aldrei nema meiru en 1 j af hdr. allra landsmanna. Ef vér viljum
nú telja oss til, hversu mikinn her Islendíngar fengi eptir þessum
lögum, og vér tökum aldrinn frá 20 til 35 ára, því vér vitum eigi
hversu margir eru frá þrítugu til 34 ára, þá verör þaÖ á þessa leiö:
Eptir manntalinu 1855 voru allir landsmenn 64,603; á 21. ári til 35