Skírnir - 01.01.1907, Side 52

52
Rembrandt.
Rembrandt átti enn eftir að tæma þann beiska bikar
að sjá son sinn ungan og nýkvongaðan deyja. Það var
árið 1668. Sjálfur dó hann þriðjudaginn 8. dag októberm.
1669 og var jarðaður í Westerkerk við hliðina á syni sínum
og Hendrickje.
III.
Þó að Rembrandt hafi fengið mikla viðurkenningu
um eitt skeið æfi sinnar, þá höfum vér þó séð, að hann
dó fátækur og gleymdur og að heilar aldir liðu áður en
mönnum varð ljóst hvílíkur snillingur iiann var. »Ef ein-
hver fyrir 100 árum síðan hefði spáð því, að Rembrandt
mundi talinn standa Rafael jafnfætis, eða jafnvel taka
honum fram, þá mundi spámaðurinn sá hafa verið talinn
sjálfsagður að fara á vitfirringaspítala«, segir í einni nýrri
listasögu. Og hvað mundu þeir, sem á 18. öldinni voru
að fást um að Rembrandt hefði fengið 100 gyllinni (c. 146
kr.) fyrir einn uppdrátt *) (Radering), hafa sagt, ef þeir
hefðu vitað, að hundrað árum seinna hefði sama myndin
verið seld á 19,800 kr. og annað eintak jafnvel á 21,240 kr.V
Sjálfur hefir hann ekki hugsað mikið um virði þeirra;
hann dró þessar myndir upp einungis til að æfa sig í list
sinni, án þess að hugsa um að græða á þeim frægð eða
peninga. Þess vegna er það eftirtektarvert, að einmitt
þ æ r héldu nafni hans á lofti og höfðu náð almennri
viðurkenningu þegar Gerard de Lairesse í bók sem útkom
1714 (Groote Schilderbock) er að fullvissa fólkið um að
málverk Rembrandts séu ekki með öllu einskisvirði!
Orsökin til þess, að aldir liðu áður en hann varð
heimsfrægur, er fyrst sú, að hann var gagnólíkur öðrum
hollenzkum meisturum og að honum varð jafnvel ekki
líkt við neinn annan málara i heiminum; því næst, að
ímyndunarafl hans var svo ríkt, tilfinningarnar svo persónu-
legar, að erfitt varð að skilja hann. En þó að hugsjónir
*) Þessi uppdráttur sýnir Krist, sem læknar hina sjúku, og er eunþá
kallaður „Hundraðgyllina uppdrátturinn“.