Skírnir - 01.01.1907, Síða 66

66
Eftir kristnitiikuna.
frelsi og fullræði þjóðarinnar yfirleitt og kirkjunnar sér í
lagi! Auðvitað er, að tæplega hefði hin ísienzka kirkja
náð þeim framförum, sem liún náði — og um leið öll vor
þjóðmenning — hefði páfavaldið staðið kirkjunni nær,
eða erkibiskupsstóll komið í Noreg á dögum vorra fyrstu
biskupa. En það varð ekki fyr en hálfri annari öld eftir
lögtekning kristninnar, og það dugði. Því þótt erkibiskup
kæmi rúmum mannsaldri fyr í Danmörk (í Lundi 1104),
gerði það frelsi íslands lítinn skaða.
Eitt dæmið, er sýnir hvað hin íslenzka forna kirkja
þó megnaði, er það hvernig hið mikla ófriðaruppnám sef-
aðist á alþingi síðara sumarið er þeir Þorgils og Hafiiði
deildu. Hafði hvor um sig dregið að þinginu stóra her-
flokka og Þorgils sekur stóð með her manns ógnandi sjálf-
um þingstaðnum. Hafði enginn þann liðsafla, að ganga
þyrði í milli þeirra, enda hafði alt verið reynt til að sefa
Hafliða, sem einn vildi úrslitum ráða. Biskupa naut ekki
framar, var Þorlákur Skálholtsbiskup genginn hryggur frá
með kennimenn sína og klerka, en biskupslaust var á
Hólum. Þá var það, að Ketill prestur frá Möðruvöllum
Þorsteinsson, (Eyólfssonar, Guðmundssonar ríka) gekk til
búðar Hafliða og sagði honum söguna frægu (o: urn þaö
livernig honum sjálfum lærðist að lægja ofstopa sinn og
ofmetnað). Samdist þá svo, að Hafliði játaði sættum, en
Ketill gekk að því að þiggja biskupskosningu Norðlend-
inga eftir Jón helga.
Annars dæmis úr þeirri deilu mætti einnig geta, til
að sýna hvernig sumir höfðingjar létu aðra nauðsyn frem-
ur ráða athöfnum sinum en guðsóttann eða trúna. Það
er samtal þeirra Þorgils Oddasonar sumarið á undan sátt-
unum og Böðvars Ásbjarnarsonar fyrir kirkjudyrunum á
þingi um hámessuna. Böðvar aftraði Þorgilsi frá að hreyfa
sig til frumhlaups á hendur óvinar hans sakir helgi dags-
ins og messunnar. En eftir á kvaðst hann aldrei hafa
hirt um þótt hann hefði klofið Hafliða í herðar niður um
hámessuna, heldur hitt, að þeir stóðu í vopnaðri kví, og