Fjölnir - 01.01.1844, Síða 124
124
margopt stendur svo á, að jarðeigandi er utan sýslu
þeirrar, sem hann á jörðina í, og getur því ekki veL
hagnýtt sjer kosningarrjett þann, sem honum heyrir til,
og mart mætti annað telja, auk alls þess erfiðis og kostn-
aðar, sem af þessu jeiðir, ef það j)ætti ekki fullsannað,
að f»ó uefndin hafi gjört skynsandegar f, að binda heldur
kosningarrjettinn við j)að, hvað mikið menn eiga í jörð,
enn hvað Jteir eiga margar grænar völur eða krotaða hein-
hnappa, j>á hefur henni samt sem áöur mikillega yfirsjest
í j)ví, að binda kosningarrjettinn á Islandi við fasteignina
eina. Miklu tilhlýðilegra í alla staði sýnist oss jiað, að
binda kosningarrjettinn við lausaíjáreignina eina, ef menn
jrykjast nauðsynlega verða að binda hann við einhverja
fjáreign, og um tvennt er að velja, enn að binda hann
við jarðaeignina; en f)ó viljum vjer ekki ráða til þess.
Oss sýnist það verða rjetta höfuðreglan, að allskonar
eign veiti kosningarrjett, ef hún gefur ávöxt, og hefur
ekki að öðrum kosti neina sjerlega anmarka. 5að eitt,
er slíkri reglu mætti telja til hnekkis, að það er torvelt
og óvinsælt, að grennslast eptir eigum manna, á ekki við
á íslandi, j)ví jiar geta menn að mestu leyti farið eptir
tíundinni sem kölluð er. Tíundin á Islandi á ekkert
saman við j)að, sem tíund er kallað annarsstaðar í veröld-
inni, nema nafnið eitt, j)ví tíundin á Islandi er eptir
eðli sínu ekki annað enn fast ákveðinn stofnskattur, sem
greiða ætti af öllu þvi fje, sem ávöxt ber. Hver maður,
sem kosningarlög ætti að semja handa Islendingum, og
ella væri með fullu viti, mundi jiessvegna hagnýta sjer
tiundarstofninn, ef hann ætlaði ekki að semja lög sín eptir
öðru enn ásigkomulagi landsins1, og jiættist á annað borð
verða að binda kosningarlögin við fjáreign. Samt sem áður er
mart að athuga, þegar tíundarstofninn á að vera undir-
0 Ipetta hefur og Melsteð kammerráð síðar sjeð, sbr. Fjóra
j->;ctti, bls. 31.