Gefn - 01.01.1873, Side 11

' 11
bonus dormitat Homerus«; og að kentia enum seinni
mönnum um allt slíkt og álíta þaft »óekta« þó það ekki sé
á enu hæsta stigi fegurðarinnar, það er tómt gjörræði sem
á sér rót í heimsku og lúalegum hugsunarhætti.
Allt það sem ritað verður um Eddukviðurnar, stendur
í nánu sambandi við spursmálið um hversu gamlar þær sé,
og því spursmáli mun aldrei verða svarað til fulls. Samt
getum vér leiðt ýmsar likur að þessu enu framar en vér
höfum á undan gert. Niðurstaðan á þessum rannsóknum
verður alltaf sú, að þær sé ortar eptir landnám Islands og
þess vegna af sjálfum Íslendíngum á íslandi, því á þeim
öldum, enn síður fvrr, gat ekki verið að tala um neitt
andlegt líf annarstaðar. Sumir hafa sagt, að það sé ómögu-
legt að Íslendíngar hafi getað ort þær, án þess að færa aðrar
ástæður en þennan þurrbarinn sleggjudóm. En var þá engin
heiðin trú á íslandi? Eða voru Íslendíngar tómir bjánar og
afglapar, sem ekki gátu sett saman A og B? Nei, íslend-
íngar voru einmitt þeir einustu á Norðurlöndum, sem gátu
gert veruleg kvæði; og eins og blóminn og kjarniun af
Norðmannaþjóðinni myndaði ena islendsku þjóð, eins má
álíta það sem víst, að þessir höfðíngjar töluðu hreinna og
fegra mál en múgurinn, sem eptir varð í Noregi, nema
örfáir menn, sem varla gætir, og hverra orð og vísur í sög-
unum eru að öllu leyti eptir íslendska fræðimenn og skáld.
Saxo og pjóðrekur múnkur nefna og Ísleudínga eiua sem
skáld, en enga aðra á Norðurlöndum, og vita þetta allir.
Vér höfum áður minnst á þá ímyndan eða uppástand manna,
að sögur og kvæði hafi flutst frá Noregi til íslands, af
því það hafi ekki getað haldist við í Noregi fyrir óeirðum
og styrjöld; við þetta gerum vér hér þá athugasemd, að
þessi ímyndan er jafnt sem annað kviknuð af öfund og
kaldlvndi til Íslendínga, og af sérplægni og hlutdrægni Norð-
mönnurn í vil, því hún nær engri átt; allir vita hversu
friðsamlegt var á íslandi, þar sem aldrei linnti á vígaferlum
og málasóknum, en í Noregi voru nógir afkimar og afdalir,