Gefn - 01.01.1873, Síða 53

53
bæta því við athugasemd höfundarins um frakkneskuna, að
fyrir utan það að hún er ólíkari vorri túngu en enskan og
þjóðverskan að byggíngu og orðafari, þá standa frakkneskar
bækur að öllu samtöldu á baki bóka af hinum tveim túng-
unum, eins og líka Frakkar eru engan veginn sú þjóð sem
vér gætum haft gagn af að eiga mök við. — Hvað nú
hinum öðrum athugasemdum höfundarins um menntunina
viðvíkur, þá álítum vér ekki, að sérhverr bóndi eigi og þurfi
að nema náttúrufræði og stærðafræði svo ítarlega 'að hann
nejdi þessara vísinda beinlínis í búskapnum; slíkar hugmyndir
eru gamlar ímyndanir og grýlur sem hafa jafn mikið tafið
hjá oss allar framfarir eða að minnsta kosti gert jafn lítið
gagn eins og þegar menn hafa verið að læra jarðyrkju og
búnaðarfræði í Danmörku, sem er alveg óskylt land íslandi
að allri náttúru. þeir menn í útlöndum, sem kunna þessi
vísindi og neyta þeirra heiminum og bændunum til hagsæld-
ar og framfara, eru sjálfir engir bændur, heldur menn af
ýmsum sérstaklegum vísindaflokkum, og út frá þeim gengur
fræðin til verklegs hagnaðar, án þess enir eiginlegu bændur
læri þetta sjáffir; bændurnir nota það sem hinir finna og
framleiða, en aðferðina kunna þeir aldrei eða mjög sjaldan;
bændur kunna ekki að búa til vélar og verkf'æri, né sam-
settan áburð á tún, né annað því líkt, en þeir kaupa það
af þeim setn kunna það, eða þá jarðyrkjufróðir menn eru
haldnir, sem sjálfir hafa verlcfærin, eins og nú stundum
tíðkast hjá oss; þar að auki er tilbúníngur alfra slíkra hluta
svo margbrotinn, umsvifamikill og dýr, að engum bónda
dettur í hug að fara að reyna til þess eingaungu fyrir
sjálfan sig; það verður ekki gert nema í stóreflis verksmiðj-
um og því að eins að mikið sé til búið í einu, svo verðið
ekki verði frágángssök. það er raunar sjálfsagt, að sumt
mætti nema, svo sem um vatnaveitíngar, en til þess þarf
enga djúpsetta kennslu í náttúrufræði, og margir hafa numið
það af sjálfum sér. En hvað sem þessum jarðabótum líður,
þá er vöruverkunin samt enn meira áríðandi; þó mennhljóti