Gefn - 01.01.1873, Síða 63

þekkir hann. Heldur ekki er það nein vísindagrein, að þýða
ritnínguna, því í fyrsta lagi er ritníngin öllum gefin jafnt,
en allir geta ekki lesið og skilja heldur ekki allt það sem
»guðfræðíngarnir« rita um hana; og í öðru lagi er það
venja guðíræðínganna, en enginn réttur, að þýða hana,
og að koma sér aldrei saman um margt í henni. En menn
skulu ekki ímynda sér, að lærdómur guðfræðínganna um
ritnínguna sé meiri eða sannari en annara manna, því það
er ekki það orð í heiminum talað, sem ekki má þýða á
marga vegu og verða tvíeggjað sverð, ef menn vilja svo.
Guðfræðíngarnir koma mönnum ekki nær guði, heldur fjær
honum, ef nokkuð er, því af skoðuninni kemur efinn, en
efinn er rót trúarleysisins. Hin sanna guðfræði er ekki
það, að skilja grisku, eða Clausen og Baur og þess konar
rusl; en hún er það, að lifa siðferðislega og réttvíslega í
heimi þessum; liún er það, að tilbiðja guð, en menn til-
biðja ekki guð með því að lesa Clausens Hermeneutik eða
Marteusens Dogmatik, heldur leiðast menu á því í freist-
íngar og snörur, með því þeir sem þannig lifa, ímynda sér
að þeir geti handsamað guð og skilið haun betur en aðrir,
en þó gera þeir ekkert annað með þessu, en fyrirlíta guð
og saurga helgidóm hans. [>að sem menn kalla guðfræði,
ætti miklu heldur að heita mannfræði, því það er ekkert
annað en um samband mannsins við hið heilaga, og sam-
band mannanna sín á milli, sem er byggt á réttvísi og
góðum siðum. f>etta er og hið sama, sem menn kalla að
nokkru leyti sálarfræði — það er vísindagrein, sem ekki
er til nema í höfðum sálarfræðínga og guðfræðínga.
Heimsspekin er engin vísindagrein, því hún innifelur
öll vísindi og alla fræði, eins og nafn hennar sýnir. Guð-
fræði og heimsspeki eru hvor í annari. Margir hafa þá
skoðun, að öfl og viðburðir náttúrunnar hafi leitt af sér
guðafræðina (mythologiu), með því að menn hafi ekki
getað gert sér grein fyrir þessum hlutum og ímyndað sér
þannig æðri verur en menn eru; þannig er goða-trúin upp