Gefn - 01.01.1873, Side 72

72
þjóðir heimta unað og gleði, ágæti listanna og nautn líkama
og sálar, og er það ætíð merki uppá eintrjáníngsskap og
skakka skoðun á lífinu, ef menn kalla það óþarfa. En allt
á að vera í hófi, og ekki um of. Kyrenaíkarnir höfðu nafn
af Kyrene í Affríku; þar bjó Aristippus, sem var foríngi
þessa flokks.
J>á er enn sá flokkur heimsspekínga, er heitir efun-
armenn (Sceptici, af oxöýis, skoðun); þeir skoðuðu allt
og efuðust um allt. Zenou frá Elea hafði þegar lagt
grundvöll til þessa flokks, eða gefið honum undir fótinn,
með því hann gekk ætíð ót frá einhveiju, sem hann gerði
ráð fyrir að gæti verið (ímo&eme), en sagði ekki víst, að það
endilega hlyti að vera; hann sagði til að mynda: »setjum
nú svo, áð staður sé til« (e! éori rómr) — hvað þá? En
hann grundvallaði samt ekki efuuarflokkinn, heldur gerði
það Pyrrhon. Hann var fyrst málari, en lærði síðan hjá
Demokritus. Hann gat ekki fellt sig við Demokritus, en
áleit, að á móti hverri sönnun ætti koma með aðra sönnun
eins gilda, og þess vegna væri allar ályktanir (conclusiones)
óvissar; menn gæti aldrei sagt já eða nei með neinni vissu.
Ekki neitaði hann með öllu tilveru guðs, en áleit bæði það
og annað ósannandi og menn yrðu því allt af að efast um
það. Hann trúði því, að menn skynjuðu hlutina einúngis
af vana, og því yrðu menn að fara eptir venju og almenníngs
áliti; menn mættu ekki forðast neitt, né sækjast eptir neinu,
ekki gleðjast mjög né hryggjast, því ætíð væri óvisst, hvað
væri gott, og hvað illt. — En þótt nú þessi skoðun ætti að
leiða af sér fyrirlitníngu á öllu, jafnt góðu og illu, fyrst
menn vita aldrei hvað er gott eða illt, sem og líka fögru
og ófögru, vizku og fávizku, fyrst menn vita ekkert ákveðið
um hlutina, og þótt Timon frá Flion segði hreint út, að
öll vísindi væri ónýt, af því allt væri óvisst og gæti því
ekki leitt mann til lukku né rósemi: þá hefir samt þessi
flokknr miklu meira gagnað visindunum en hitt, með því
þeir hafa rannsakað alla hluti frá öllum hliðum', og sjálfir