Gefn - 01.01.1873, Side 77

77
hreinn í verkinu, af því líkaminn og andinn geta aldrei
algjörlega sameinast. pessi eyðileggíng liggur í efnislegu
eðli tilverunnar (materia), sem hefur blint og ósigranda afl,
sem aldrei var sköpuð, heldur einúngis sett í skorður af
guði. Efniseðli heimsins er rót hins illa, og hindrun hins
góða. — B, Skoðun sálarinnar og andans. Öll hneig-
íng andans til hins góða er í rauninni endurminníng
(áva/Mvrjmg) þess, er hann var sameinaður því í öndverðu. 1
anda mannsins eru tveir staðir, hinn guðlausi og dimmi,
þarsem ekki er guð; og hinn guðlegi og bjarti, þar sem er
sá andi, sem minnir oss á guð, og þessi gáfa eða eðli er
hin æðsta sjón sálarinnar, sem er veitt oss ofanað, o: frá
guði sjálfum. Hin æðsta skynsemi (vizka), sem er drottinn
allrar tilveru, svnir sig öllum skynsömum verum, fyrst
öndunum, |>á mönnunum, en það er torvelt að sjá hana.
þekking og sannleikur eru ekki sjálft hið æðsta góða, heldur
ímyndir þess. Fyrir krapt þekkíngarinnar komumst vér frá
ímyndinni að sjálium sannleikanum og sjáum síðan hið æðsta
góða; þetta er hneigíng sálarsjónarinnar frá skuggunum til
ljóssins (o: frá ímynd hins góða til þess sjálfs). Ljósið,
sem er alvizkan, sem er guð, sem er hið æðsta góða, er
hið eina sem fullkomlega er, sem hefir fullkomna og algilda
tilveru, sem er eilíft, og er orsök til þeirra skuggamynda
og hugsjóna, er vér sjáum. — Ákvarðan mannsins er tvenns
konar, að framkvæma og skilja. Ástin gengur í gegnum allt
sem framkvæmt er: hún uppfyllir alla byggíngu alheimsins,
hún ræður öllu til framkvæmdar og stillir veraldar-heildina
til furðulegra hljóma. Ástin kemur fegurst fram í mann-
inum, hún laðar hann með laungun og vekur hann með
sjón hlutarins, og veitir honum ekki hvíld nema í samein-
íngu hans sjálfs við hlutinn (andinn verður að samlaga sig
sannleikanum, ef hann á að geta skilið hann). Af þessari
sameiníngu koma ekki einúngis endanlegir hlutir, heldur
einnig óvæntar uppgötvanir, fagrar listir og miklar fram-
kvæmdir. Af því ástin er margvísleg og breytileg, þá er