Gefn - 01.01.1873, Page 103

103
spekíngur og Augustinus, en ekki eins lærbur. I trúarlegu
tilliti fylgdi liann Augustinus, eu í öllu hiuu formlega lagði
hann Aristoteles til grundvallar. Aðalverk hans er Summa
totius theologiae, sem er eitthvert hið mesta verk sem
nokkur einn maður hefir gjört, því að þar er ekki einúngis
innifalin í öll guðfræði og heimsspeki kirkjunnar, heldur er
það samanhángandi byggíng, sem mænir upp yfir öll önnur
manna verk í þeirri stefnu.
2. Bona'ventura (1211—1274) var annar mestur
guðfræðíngur þessarar aldar. Hann var af Fransiskus reglu,
og svo siðgóður, að menn sögðu um hann þegar á únga
aldri. að það sýndist sem Adam hefði eigi í honum synd-
gazt. Hann hneigðist að hinnri innri sjón andans (Mystik),
og ræður það í ritum hans. Bæði Tómas og Bonaventura
voru skáld, því trúin og listirnar eru óaðgreinanlegar í eðli
sínu; Tómas hefir ort svo fagra sálma á latínu, að aldrei
hefir fegra verið kveðið í þá stefnu; þeir reyndu sig, Tómas
og Bonaventura, og fór svo að Tómas vann sigur (það
kvæði byrjar svo: Lauda Zion). Bonaventura orti mart
og reit mart; hann var svo engilhreinn, að hann var kallaður
»doctor seraphicus« *), og var það sann-nefni. Tómas hafði
lesið ýms rit og kvæði eptir hann, og með því hann var
hinn hneigðasti fvrir alla bókvísi, þá gjörði hann sér ferð
til Bonaventura til þess að sjá bókasafu hans, því hann hélt
það væri mikið, en Bonaventura sýndi honum ímynd frels-
arans, og sagði það væri bókasafnið sitt. Hann hafði
nefnilega alla sína vizku af trúnni á Krist.
Hinir aðrir tveir hrókar alls náms á þessari öld voru
fróðir menn, sem stunduðu öll veraldleg vísindi ásamt
guðfræðinni.
3. Albertus mikli (1195—1280), greifi af Boll-
stádt, kennari í París og Kolni, af reglu Dominikus. Hann
') Hann er alls eigi kallaður þannig vegna stíls síns, eins og
segir í „Nordisk Conversationslexicon".