Fréttir frá Íslandi - 01.01.1879, Blaðsíða 69

MENNTUN.
69
komið síðan 1879, og hefir eigi annað prentað verið en fáeinar
ræður í útfararminningum og þess konar. í stjórnlegum vís-
indum kom út Auðfræðin, og hefir áður verið minnzt á hana.
í sagnafræðum hefir komið út rit eitt: Ágrip af
sögu íslands, eptir Þorkel prest Bjarnason, er samið hafði
áður siðbótarsögu íslands. Ágrip þetta er að eins stutt, en
þó betra en eigi; það er mjög ófullkomið, einkum um fornöld-
ina og hina eldri sögu landsins, en nákvæmast um þessa öld
og hina nýjustu tíma. Höfundurinn vill fá pragmatiskt yfirlit,
sem, bendi vel á samband viðburðanna, og dæma söguna að
svo miklu leyti sem hægt er í svo stuttu ágripi, en það hefir
eigi. heppnazt svo vel sem skyldi. Hann hefir eigi verið fær um að
setja söguna nógu langt fyrir utan sig til þess, að geta litið á
hana óhlutdrægum augum, og stundum ekki getað verið sjálf-
um sjer samkvæmur, svo að stundum virðist að hann gangi út
frá sinni undirstöðusetningunni á hverjum stað. Sagan sjálf
er víðast hvar rjett, en þegar dómur sögunnar kemur á eptir,
virðist hann stundum eigi vera sjálfum sjer samkvæmur. Samt
var saga þessi tekin fyrir kennslubók í lærða skólanum, og má
það vel að góðu gagni verða með hinum góða sögukennara.
Málið á henni er gott og vandað og útgáfan sjálf í alla staði
hin laglegasta; um sögu þessa má annars margt segja og hefir
verið sagt, en svo er um hana sem aðrar frumsmíðar, að hægra
er að finna gallana og setja út á þá en að sjá við þeim í
byrjuninni.
Útgáfur fornrita hafa verið litlar hjer á landi, og
er helzt að telja Gunnlaugssögu ormstungu, er Jón Úor-
kelsson gaf' út, og er það í alla staði hin vandaðasta útgáfa, sem
hans var von og vísa. Meðal útlendinga hafa verið gefnar út
sögur nokkrar, og einkum riddarasögur frá hinum síðari tímum
hinna fornu íslenzku bókmennta. Má þar til nefna Ágrip af
Noregskonungasögum og Erexsögu, er hið nýstofnaða
fornritafjelag í Kaupmannahöfn hefir gefið út. í Lundi hefir
Cederskjold gefið út Clarussögu, en áður (1877 — 1879) hafði
hann gefið út í ársritum háskólans í Lundi nokkrar riddarasögur,
er hann nefndi einu nafni Fornsögur suðurlanda. Meðal
Újóðverja komu og út þýðingar af nokkrum íslendingasögum og