Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1967, Blaðsíða 97

KUMLATlÐINDI
101
partinn á nyrðri hest, eins og afturpartinn hafði vantað á syðri hest.
Spyrja mætti þá, hvort hér sé ekki aðeins um að ræða frampart og
afturpart af sama hesti, en svo er ekki, og sést það meðal annars á
því, að spjaldbein fylgii' báðum pörtunum. Hér eru því hlutar af
tveimur hestum, frampartur af þeim syðri og afturpartur af þeim
nyrðri, en auk þess lá framfótarbein og bógur með beinum nyrðri
hests og lærhnúta með beinum syðri hests, þótt ekki sé alveg öruggt,
að hún hafi verið óhreyfð. En þó svo væri ekki, virðist fullkomlega
víst, áð hestar þessir tveir hafi verið hlutaðir sundur í gröfina. Neðst
í gröfina hafa verið lagðir frampartur af syðri hesti og afturpartur
af nyrðri hesti, þar á ofan söðull eða söðlar ásamt afturhluta syðri
hests og framhluta nyrðri hests og sennilega báðum hausunum, en
þetta hefur allt saman legið nokkru ofar, og því hefur jarðýtan
numið það burt, en skilið aðeins eftir það sem neðar var og nú heíur
verið lýst.
Ekki er að efa, að þarna hefur verið kuml frá heiðnum tíma, eins
manns eða tveggja, því að mannabeinin reyndust vera úr tveimur
mönnum, líklega körlum, að áliti Jóns Steffensens. Báðar hauskúp-
urnar eru varðveittar, og auk þess mik.ið af beinum úr annarri beina-
grindinni, en aðeins eitt úr hinni.
Ekki verður fullyrt, hvar þessir kumlbúar hafa átt heima í lifanda
lífi. Grímsstaðir eru um 0.8 km suðvestur frá fundarstaðnum, en
rústirnar af eýðibýlinu Fagranesi (í Reykjahlíðarlandi), sem fór í
eyði við eldgosið 1729, eru aðeins í 0.3 km fjarlægð frá kumlunum, og
kynnu því menn þessir að hafa átt heima þar, ef Fagranes er svo gam-
all bær.“
Við þessa rannsóknarskýrslu Gísla Gestssonar er því einu að bæhi,
að bein þau, sem nefnd eru hér í upphafi, eru talin hafa verið í um
100 m fjarlægð frá þessum fundarstað. Eigi að síður er eðlilegast að
líta á þetta allt sem einn kumlateig.
Það er engin nýlunda, að tveir hestar hafi verið heygðir í sömu
gröf. Um það voru 6 dæmi kunn áður, sbr. Kuml og haugfé, bls. 245.
Ekki er það heldur alveg óþekkt áður, að hestar hafi verið hlutaðir
sundur í gröfina. Matthías Þórðarson þóttist gjörla sjá, að svo hefði
verið í hrossgröf á Miklabæ í Blönduhlíð. En dæmi um hrossgrafir
eru nú orðin svo mörg og vel þekkt, að óhætt er að fullyrða, áð þetta
hefur verið fremur fágætt.