Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Árgangur

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1967, Blaðsíða 111

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1967, Blaðsíða 111
VÆTTATRÚ OG ÖRNEFNI 115 öðrum óþægindum fyrir almenning, sem leitt gæti af búðabygging- um og mannavistum þar í búðum".1 Af Islendinga sögum er Njáls saga ein um að geta Almannagjár, og er í þrjú skipti um að ræða að ráða þar launráðum, og er glöggt a'ð hún hefur þótt vel til þess fallin einmitt af því að þangað hefur verið fáfarið. Auk þess er í Njálu talað um að leita þar vígis. Friðhelgi gjárinnar að fornu ásamt nafninu verður til þess að Matthías hugsar sér að hún hafi einmitt verið friðuð handa almenn- ingi. Hún hefði þá átt að vera skemmtigöngustaður og griðastaður þeirra sem vildu leita hvíldar frá erli þingsins. Varla getur þó talizt líklegt að fornmönnum hefði komið til hugar að stofna til slíks skemmtigarðs eða þjóðgarðs á þingstaðnum. Sú hugmynd tilheyrir miklu seinni tímum. Aftur á móti er trúlegt að fornmenn hafi engu síður en nútímamenn — og jafnvel miklu fremur en þeir flestir — orðið varir hinna dularfullu áhrifa sem gj áin býr yfir. Matthías hefur lýst þeim vel í nefndri bók sinni: „Sums staðar er ríkur gróður, þar sem ljósálfarnir líða um grundirnar og dansa á blómunum; sums staðar, einkum í hliðargjánum, er dimmt og draugalegt, úrsvalt og ömurlegt. . . Hamrabúarnir hlusta eftir öllu, sem sagt er, og hafa það allt eftir. Sums staðar stara steintröllin út í bláinn og eilífðina . . . Víða sjást gægjast upp höfuðin af hamrabúunum, t. a. m. á gjárbakk- anum hærri, skammt upp frá Lögbergi, og þar ber við loftið stein- nökkva með nokkurum bergrisum, álútum undir árum. — Aðgætið auga og hlerandi hugur verða margs vísari í Almannagjá."2 í raun og veru mætti vel láta sér koma til hugar að hinir fornu þingheyjendur hefðu alls ekki viljað eiga náttból í nábýli við hamra- búa, álfa og aðra hynjamenn.3 En gefi Almannagjá á Þingvöllum lítið tilefni til að ætla að hún hafi verið kennd við almenning, þá gjöra nöfnur hennar fjórar það enn síður. Um Almannagjá í Reykjahverfi segir Skúli Þorsteins- son í Árbók fornleifafélagsins 1929, 68. bls.: „ . . . er alldjúp lág, er liggur norðaustur í Helgá . . . Ekki veit eg hvers vegna lágin heitir þetta, nema vegur hafi legi'ð eftir henni til forna, en heldur er það ólíklegt“. — Almannagjá í Grímsey norður er skora ein í fuglabjörg- 1 Fyrr nefnd bók, 138. bls. 2 Bls. 76—77. 3 Orðalag Sturlungu á einum stað: Og þá voru sénir álfar og aðrir kynjamenn ríða saman í flokki í Skagafirði. Prestssaga Guðmundar góða, Sturlunga saga, 1946, I 123.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.