Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Árgangur

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1967, Blaðsíða 22

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1967, Blaðsíða 22
26 ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS styður þá skoðun, að rúnaletur hafi verið notað til skrásetningar, þar sem það hefur enga afgerandi þýðingu fyrir þá röksemdafærslu, sem notuð verður í þessari ritgerð. Fyrir hvorugri skoðuninni er unnt að færa fram óyggjandi sannanir, en á það skal bent, að það væru einstök örlög jafnfullkomins stafrófs og rúnirnar eru, ef einu not þeirra hafa veri'ð þær fáorðu setningar og einstöku mannanöfn, sem varðveitzt hafa á bautasteinum og ýmsum lítt forgengilegum munum. Það er lítt skiljanlegt, að menn, sem áttu andlegt atgervi til að yrkja kvæði á borð við Hávamál, Völuspá og Sonatorrek og þekktu rúnaletrið, hafi ekki haft vit á að nota það til að bera skila- boð á milli manna og frá kynslóð til kynslóðar. En hverjum augum sem menn líta þetta atriði, þá stendur það óhagganlegt, að öll vitneskja um hinn heiðna si'ð á íslandi er til okkar kominn um kristnar hendur og verður að metast með hliðsjón af því. Allt, sem forníslenzkar heimildir hafa að segja um heiðna háttu og ekki fær stuðning í samtíðarkvæðum eða 12. aldar ritum, verður því að taka með mestu varkárni eins og hverjum öðrum munnmælum eða þjóðsögu. Raunar felst allajafna einhver sannleiki í munnmælum, en oft reynist ógerlegt áð greina þann sannleiks- kjarna frá hisminu. Heimildargildi viðurnefna uvi heiðinn sið. Einn er sá þáttur í forníslenzkum ritum, sem ég tel hafa jafngott heimildargildi um heiðna háttu og samtíðarkvæði, en það eru viður- nefni manna. Það er varla hægt að gera ráð fyrir, að höfundar forn- rita. okkar hafi frekar skáldað upp viðurnefni en örnefni, en þau hafa reynzt góð heimild um forna siði. Það eru auðvitáð takmarkaðar upplýsingar, sem viðurnefni veita, en þær geta orðið mikilvægar, þegar hörgull er á betri heimildum og samanburður á viðurnefnum heiðinna og kristinna manna ætti að veita nokkra vitneskju um þjóð- félagsbreytingar af völdum trúarskiptanna. í því skyni að fá yfirlit yfir viðurnefnatízkuna í heiðni og kristni hafa tvö mannflestu ritin, Landnáma og Sturlunga, verið lögð til grundvallar við rannsókn þessa. Farið er eftir nafnaskránum í þess- um ritum (útg. Jóns Jóhannessonar, Magnúsar Finnbogasonar og Kristjáns Eldjárns á Sturlungasögu, 1946, Landnáma, útg. Finns Jónssonar, 1900, og útg. Jakobs Benediktssonar á Skarðsárbók, 1958) og taldir saman allir forfeður og formæður landsnámsmanna, þeir og afkomendur þeirra og allir norrænir menn og viðurnefni þessa fólks,
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.