Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1967, Blaðsíða 104

108
ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS
koma neinu viti í þetta allt saman, get ég varla ímyndað mér annað
en að þarna hafi verið kuml, eitt eða fleiri, en síðan hafi þau verið
rænt. Gröfin, sem upp var grafin og lýst er hér að framan, kynni að
hafa sloppið vegna þess að minna var um grjót í henni og ekki bar
eins mikið á henni af þeim sökum.
Kuml þetta á Ormsstöðum á marga sína líka hér á lancli. Það er
gott dæmi um íslenzka gröf úr heiðni, umbúnaður allur svipaður og
í mörgum kumlum, sem áður voru þekkt, haugfé sömuleiðis. Þó má
segja, að það sé í röð hinna fátæklegri, sem rannsökuð hafa verið.
Þess skal svo að lokum getið, að Þórhallur Helgason sagði mér frá
meiriháttar rauðablástursminjum á Ormsstöðum. Andspænis gamla
bænum var áður fyrri dálítill hóll, en milli hans og bæjarins var læk-
ur, sem nú er horfinn. Við hólinn var líkt og hústóft, lítil um sig en
djúp. Þegar farið var að róta þarna, kom þar í ljós hrúga af rauða-
gjalli, og var því líkast, að gjallinu hefði verið mokað út í lækinn, en
dálítil hrúga orðið eftir á bakkanum. Gjallstykkin voru allt upp í
hnefastór. Enn er auðvelt að ná þarna í sýnishorn. Staðurinn er
austan við íbúðarhúsið sem nú er.
6. Ásgeirsstaðir, Eiðahreppur, Suður-Múlasýsla.
Þorsteinn Eiríksson á Ásgeirsstöðum í Eiðaþinghá sagði mér (18.
8. 1966) að fyrir 10—12 árum hefði hann látið brjóta land skammt
suðvestur af bænum á Ásgeirsstöðum utan við gamla túngarðinn.
Skömmu eftir að flagið var fullunnið, varð Þorsteini gengið yfir það,
og þá fann hann sköflung úr manni. Vantaði á báða enda hans nokk-
uð, en miðbikið sagðist Þorsteinn eiga enn. Hann leitaði víða um
flagið, en tókst ekki að finna neitt fleira og gat ekki gert sér grein
fyrir, hvaðan beinið hefði borizt. Ekki er þó annað líklegra en að
þarna hafi verið kuml úr heiðnum sið. Nánar til tekið er staðurinn
um 150 m suðvestur af bænum.
Þorsteinn Eiríksson sagði mér einnig, að hann hefði orðið var við
rauðablástursminjar á Ásgeirsstöðum. Bærinn hefur víst alltaf stað-
ið á sama stað, en í varpanum framan við hann var dálítið barð, og
var sáðgarður gerður inn í barðið, og þar komu fram gjallmolar.