Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Árgangur

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1967, Blaðsíða 24

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1967, Blaðsíða 24
28 ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS þessum tveim ritum og með þeim takmörkunum, er þegar hefur verið lýst. Meðfylgjandi tafla, sem sýnir niðurstöðuna af þessum athugunum, leiðir í ljós, að fá viðurnefnanna (7,1% og 6,3%) eru notuð bæði um menn uppalda í heiðnum og kristnum sið, og bendir það til þess, að heiðnu heitin muni yfirleitt ekki vera tilbúningur þess eða þeirra, er sömdu Landnámu, því væntanlega hefðu þau þá dregið meiri dám af þeim kristnu en raun ber vitni um. Það mun því óhætt að hafa fyrir satt, að mikil breyting hafi orðið á viðurnefnatízkunni með trúarskiptunum. Ennfremur sýnir taflan, að á báðum tímabilunum er það mun almennara, að karlar séu viðurnefndir en konur, og yfir- leitt er það almennara í heiðni en í kristni. Um það bil fjórði hver karlmaður ber viðurnefni í heiðni, en tæplega fimmti hver maður í kristni. Hlutfallslega miklu meiri verður fækkunin á þeim konum, er bera viðurnefni í kristni, en var um karlana, því þáð leggst nær af, að konur séu viðurnefndar í kristni. StaSa konunnar í hinu heiðna þjó'ðfé.lagi. Vegna þess hve viðurnefni kvennanna eru miklu færri en karlanna, er auðgert að fá yfirsýn yfir þau, og í viðbæti hér að aftan eru þau öll talin upp. Það sem sérstaka athygli vekur við athugun á þeim er að í kristni eru sex viðurnefnanna eða meira en helmingur þeirra niðrandi merkingar: Stutt-{Lína), garðafylja, ysja, farkona, syrja, in lygna, en 1 heiðni ber áðeins ein kona slíkt viðurnefni, rymgylta eða rúmgylta. Meðal karlanna munu einnig eitthvað tíðari viðurnefni niðrandi merkingar í kristni heldur en í heiðni, en áberandi er mun- urinn ekki. Talsverður hluti viðurnefna kvennanna í heiðni eru mjög lofsamleg og bera vitni andans atgervi fyllilega á borð við viðurnefni karlanna. f heiðni bera 12 karlar viðurnefni, er lúta að vitsmunum og þekkingu: inn spaki (7), Spak- (1), fullspakur (1), inn drawm- spaki (1), inn fróði (1), víss (1) eða 0.51 %,* og 4 konur: in spaka (1), in djúpúðga (1), mannvitsbrekka (2) eða 0,53%. Tilsvarandi tölur í kristni eru 10 karlar: inn spaki (2), inn fróði (6), Rita- (1), laga- bætir (1), eða 0,41%, og ein kona, in spaka, eða 0,18%, og er þó vafasamt, hvort inn spaki og in spaka séu annað en leifar heiðins tíma, er héldust við í bernsku kristninnar, því allt var þetta kristna, spaka fólk uppi á 11. öld (sjá síðar). Eitt er þó það andans atgervi, * Tölurnar innan sviga merkja fjölda þeirra manna, er báru viðurnefnið.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.