Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Árgangur

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1967, Blaðsíða 33

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1967, Blaðsíða 33
NOKKRIR ÞÆTTIR 37 var að fara í kumlið endur fyrir löngu og umturna því, er það fannst, og þá ekki heldur rannsakað af kunnáttumönnum, svo ógerlegt er að segja um, hvort náttúrusteinar kunni að hafa verið í því. Samkvæmt skrá Jan Petersens yfir víkingaaldarmuni frá Noregi (Jan Petersen: Vikingetidens redskaper, Oslo 1951) hafa þar fundizt 9 smátengur í kvennagröfum frá yngri járnöld, 2 úr bronsi og 7 úr járni, en ekki getur hann um, til hvers þær voru notaðar. Það er álit margra forn- fræðinga, að slíkar smátangir (pincets) hafi verið snyrtitæki til að ,,plokka“ augabrýr og annarleg hár, og á það eflaust við í sumum tilvikum, en ekki í öðrum. Þannig hafa oft fundizt smátengur eins að gerð og tengurnar úr víkingaaldarkumlunum í klausturrústum frá miðöldum í Danmörku og Svíþjóð, og þær voru notaðar við læknis- verk (Vilh. Moller-Christensen: The History of the Forceps, Kbh. 1938, bls. 170—71), eins og ég tel áð þær íslenzku hafi verið. í ofan- greindu riti Jan Petersens er ekki getið náttúrusteina, og mér er ekki kunnugt um, að aðrir geti þeirra heldur meðal muna í víkinga- aldarkumlum á Norðurlöndum. Það má vera, að steinunum hafi ekki verið veitt athygli í kumlunum eða mér sézt yfir heimildir um þá, en frá fyrri hluta bronsaldar, einkum í Danmörku, er kunnugt um slíka steina úr töskum, er bornar voru í mittislinda, og voru þeir þar ásamt fleira smádóti, þar á meðal smátöngum (E. Lomborg: Troldmands- tasken, Skalk 1966, nr. 5, bls. 3—8). Það er svo alkunna, að trú á náttúrusteina var við líði á Norður- löndum allt fram á síðustu tíma. íslenzkar heimildir greina frá hjá- trú á ýmsum náttúrusteinum, lausnar-, blóðstemmu-, lyf-, hulins- hjálms-, óska-, lífsteinum o. fl. (Jónas Jónasson: fslenzkir þjóðhættir, Reykjavík 1934, 410—411), og er þáð ekkert tiltökumál. Hitt er meira, að þrátt fyrir bann kristinna laga þáttar við trú á steina, þá er að finna meðal eigna dómkirkjunnar á Hólum, árin 1525 og 1550, lausnarstein (Guðbrandur Jónsson: Dómkirkjan á Hólum í Hjalta- dal, Safn til sögu íslands V, 119—1920, 399—400). Það leikur varla vafi á því, að steinninn hefur verið notaður við konur í barnsnauð og að kirkjan hefur þá sjálfsagt fyrir löngu verið búin að leggja blessun sína á notkun náttúrusteina, ef þeir aðeins voru signaðir guði eða helgum mönnum hans.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.