Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.01.1886, Blaðsíða 132
132
girnis andvaraleysi. Bætið því yðar kjör. Margfaldið
þægindi lífs yðar, og enn fremur: náið í auðlegð, ef
þér getið með heiðarlegu móti, og ef hún kostar ekki
of mikið. Sönn andans framför er fær um að efla
yðar veraldlega hag, og þér eigið að hagnýta hana i
þeim tilgangi. En gætið fyrir alla muni þess, að þessi
tilgangur hremmi yður ekki, að hvatir yðar verði ekki
auðvirðilegri að sama skapi og hagur yðar batnar, að
þér verðið ekki að bráð þeirri aumkunarlegu ástríðu
að metast við nágranna yðar í oflæti, munaði og eyðslu-
semi. Varðveitið sanna virðingu fyrir sjálfum yður.
Skynjið, að eðli yðar er meira að verðleik, en hver
annar hlutur yður óviðkomandi. Sá maður, sem ekki
hefur fengið neina hugmynd um sína andlegu, skyn-
semdarfullu veru, um eitthvað það í sinni eigin sál, sem
æðra sé en veröldin og standi í sambandi við guð-
dóminn, hann vantar hina sönnu uppsprettu sjálfs-
menntunarviljans, sem eg hefi fastlega fram tekið að
væri hið fyrsta framfarameðal.
Nú kem eg að öðru sjálfsmenntunar-meðali, og
það er taumhald á vorum dýrslegu fýsnum. Til þess
að geta hafið upp vora náttúru i siðgæði og þekkingu,
verðum vér að niðurbæla dýrið í oss. Munaðarlífið
er það díki, sem afar-margir hafa í hrapað og týnzt.
Hversu feikna margir eru þeir ekki á meðal hinna
farsælustu stétta, sem hafa drekkt sínu andlega lífi í
munaðar óhófi. þ>að er ein stór bölvun auðsins, að
hann er hafður til að ofmetta vitin, og þótt munaðar-
óhóf sé ekki hjá snauðari stéttunum, drottnar þar þá
optlega klúr ofneyzla, sem ofþyngir andann. þ>að er
sorgleg sjón að sjá, er maður fer um stræti vor, hve
mörg andlit mæta manni með doðasvip, skepnulega
sljó að útliti eptir taumlausa ofnautn. Hver sá, sem
efla vill sina sál, verður að temja fýsnir sínar. Eg er
ekki talsmaður þeirrar kenningar, að dýrafæða sé ekki