Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.01.1886, Blaðsíða 147
147
honum, sér hann, heyrir og hugsar með skyni og
skilningarvitum flokksbræðra sinna. Hann ofurselur
frjálsræði mannsins, rétt sinn að hugsa og tala eins og
hugur hans býður og apar eptir þann fagurgala eða
bölbænir, sem forsprökkunum eða þeirra blindu fylgis-
mönnum þóknast að land og lýður skuli bergmála.
Fylgis-flokkum er tæplega trúandi til nokkurs skapaðs
hlutar, en þó sizt þegar um drengskap mótstöðumann-
anna er að ræða. Ef þér eigið að trúa því, sem þér
heyrið og sjáið, þá eru þeir æfinlega menn án sann-
leiks og siðferðisskoðana, niðursokknir í eigingirni,
sólgnir í sjálfs-upphefð, þótt fósturlandsins velferð sé í
veði. þ>egar eg var í æsku, heyrði eg einatt fram-
borin með fyrirlitningu og enda með vestu viður-
styggð nöfn þeirra manna, sem nú eru tignaðir af
sínum fornu fjandmönnum eins og frumherjar stórra
sanninda, maklegir hins æzta trausts í ríkinu. þ>essi
lærdómur ungrar reynslu hefur síðan styrkzt við ald-
urinn, enda mun hann mér aldrei fyrnast. Um núver-
andi pólitiska flokka hefi eg, sem nærri má geta, ekk-
ert að segja. En í hinum algengu flokkadylgjum
ganga nokkrar ákærur og sakargiptir, byggðar á mis-
mun stétta, er mér virðast svo óhollar framförum
einstakra manna og alþýðu, að eg bið leyfis til að ljá
þeim augnabliks athuga. Annarsvegar er oss sagt, að
auðmennirnir vilji fótum troða hina félausu, og hins
vegar, að hinir snauðu horfi hornauga til auðæfa hinna
ríku, og búi yfir illræði. þessar sakargiptir sýnast mér
jafn tilhæfulausar, og jafn spillandi. Hvað auðmenn-
ina snertir, sem ekki eru nema handfylli ein af þjóð-
inni, sem ekki eiga nein einkaréttindi, og hvað meira
er, sem að tiltölu eiga lítinn hluta af auðlegð landsins,
— þá eru það undur, að nokkrum skuli ógn af þeim
standa. Hin mikla og dagvaxandi auðlegð þessa lands,
10*