Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.01.1886, Blaðsíða 177
177
brunnin bein, eða eitthvað það, sem er rfkt af kalki,
af því þau þurfa kalk, til þess að eggjaskurmið geti
myndast. En ef hænsnin fá ekkert efni, sem hefir
kalk, þá verða eggin eftir lítinn tíma skurmlaus, og
svo deyja hænsnin eftir nokkrar vikur.
Hér skulum vér þá aptur snúa oss að saltinu.
|>að fer líka stöðugt á burt með þvaginu; því álitið
er, að það sé bundið við þvagefnið, og kúaþvag hefir
t. d. vandlega 0,152°/,, salts. En fyrir þenna stöðuga
missi verða skepnurnar helzt daglega að fá salt, þó í
litlum mæli sé. Og ef þær fengju það hvorki í gras-
inu á jörðinni, heyinu, vatninu, eða þá á annan hátt,
sýktust þær og dræpust eftir nokkurn tíma.
En það er ekki einungis, að salt sé nauðsynlegt
fyrir líkamann, af því að það byggir hann upp að
sumu leyti, heldur einnig fyrir það, að það verkar
örfandi á líffæri hans. Og hversu snemma þessu
var veitt eptirtekt, sést bezt á orðum hins nafnfræga
heimspekings, Áristóteles, sem dó 322 f. Kr. hann
segir svo: „Ef sauðfé er látið drekka jafnaðarlega salt-
vatn, gengur það örara um brundtímann; og býst
mikið fljótara og betur undir sumargagn“. En nú eru
vísindin búin að sýna, að saltið styður að sellu- og vökva-
myndaninni, ásamt öðrum steinefnum. f>að verkar örf-
andi á slímhimnur meltingarfæranna, og eykur þannig
meltingarvökvana, en án þeirra getur engin fæða
melzt né orðið líkamanum að notum. Að saltið hafi
þessar verkanir, getum vér bezt fundið á því, að ef
vér látum salt á tunguna, þá eykst munnvatnið. f>að
virðist einnig sem saltið hvetji innýflin til örari hreif-
inga, en við það styrkist meltingin. Saltið styður einn-
ig að því, að eggjahvítuefnin gangi frá meltingarfær-
unura yfir í háræðar blóðsins og sogæðarnar. Einnig
er álitið, að þrúgusykur gangi í sambönd við saltið, en
Tímarit hins íslenzka Bókmenntaijelags. VII. 12