Árbók Landsbókasafns Íslands - Nýr flokkur - 01.01.1976, Side 57

BÓKASPJALL
57
arlega í bókinni, er sr. Magnús Þórhallsson hefur ritað og nefnist
Hverir konungar stýrt hafa Noregi, er getið seinast Ólafs Hákonar-
sonar og sagt: Hann var þá konungur, er sjá bók var skrifuð. Þá var
liðið frá hingaðburð vors herra, Jesú Christi, þrettán hundruð áttatíu
og sjau ár.
Jón Hákonarson er þannig hálffertugur, þegar hann ræðst í það
stórvirki að láta rita Flateyjarbók, og hafði þá áður verið skrifuð á
vegum hans engu minni bók en Vatnshyrna, er á munu hafa verið
fjórtán íslendinga sögur og þættir.
Við gætum spurt svona til gamans og samanburðar, hvað hálffert-
ugur vel efnum búinn maður nú á dögum gerði við fé sitt, hvort hann
réðist t. a. m. í bókagerð á borð við þá, er hér hefur verið lýst, eða
keypti sér e. t. v. fremur dýrasta bílinn, er fáanlegur væri á markaðn-
um.
Einhverjir kynnu að segja, að samanburður af þessu tagi sé naum-
ast raunhæfur, öldin sé nú önnur og menn hafi forðum ekki átt jafn-
margra kosta völ. Hvað sem því líður, hlýtur framtak og stórhugur
Jóns Hákonarsonar að verða Islendingum á öllum tímum visst for-
dæmi og umhugsunarefni. Kynslóð hans átti við ýmsan vanda að etja
engu síður en sú kynslóð, sem nú er á dögum. Nægir um það að
grípa fáeinar klausur úr annál Flateyjarbókar, en við árið 1389
segir m. a.: Lézt Ivar krókur af drykkjuskap. Meira vín kom til Is-
lands en menn myndi fyrr.
Árið eftir, 1390, er þessi hrikalega lýsing:
Manntapar miklir á Snjófellsnesi og svo víðara. Vor svo hart að
kuldum og snjóum, að varla voru sauðgrös að Pétursmessu um sum-
arið [29. júní]. Eldsuppkváma í Heklufelli hin átta með svo miklum
fádæmum af gný og dunum, að heyrði um allt landið. Eyddust
Skarð og Tjaldastaðir af bruna. Var svo mikið vikrakast, að sló hest
til bana. Öskufall svo mikið, að margur fénaður dó af. Færði sig rás-
in eldsuppkvámunnar úr sjálfu fjallinu og í skógana litlu fyrir ofan
Skarð og kom þar upp með svo miklum býsnum, að þar urðu eftir
tvö fjöll og gjá í milli. Kom upp eldurinn á fyrra ári og slokknaði
á þessu.
Og skömmu síðar segir í annálnum við þetta sama ár:
Vatnavextir svo miklir, að engi mundi slíka, svo að þar fyrir
drapst sauðfé víða í Skagafirði og í Desey í Norðurárdal. Hlupu
skriður nær um allt land, svo að ónýttust bæði skógar, engjar, töður
og úthagar.