Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1998, Blaðsíða 115

Náttúrufræðingurinn - 1998, Blaðsíða 115
Straumsvík, or the area in general, has been car- ried out. The article deals with these matters by listing the processes, whether meteorological or geological, and describing their general nature, causes and effects. The meteorological processes are primarily severe storms and rain associated with very deep and fast, hurricane-like depressions com- ing up the Atlantic from south-west. These are relatively comraon during the winter months, accompanied by strong winds, which are the main cause of damage. Most common is the blowing of corrugated iron sheets off roofs and walls. Once loose, the sheets may cause damage wherever they come down and hit things or liv- ing creatures. Hence the damage is commonly twofold, first the damage to structures where ihc sheets were originally and secondly the damage to things or people hit by the sheets. Coastal flooding is a complicated process. It’s initiated by meteorological phenomena, low pressure, heavy storm and high sea, but modi- fied by marine conditions, such as water tem- perature, tide and fetch, celestial conditions, such as the relative position of the sun and moon, and by the geological nature of the coast exposed to the flooding, its materials, structure and general landscape. Coastal Hooding is com- mon in Iceland, especially in thc south-western part. For three reasons, the Straumsvfk area is favourably located in relation to this type oi flooding: a) It’s sheltered by the Reykjanes Pe- ninsula from the flood surges approaching from south and soulh-west, which are the common- est and generally the severest ones. b) The west- erly winds that could pose a threat to Straumsvík are relatively infrequent. c) Because of the closeness to Greenland the fetch is too short for severe floods to build up. Earlhquakes and ground físsuring are com- mon phenomena in Iceland and both are relevant in the Straumsvík area. At a short distance, south and south-east of the area, lies the bound- ary between the two crustal plates of the area, the North-American Plate and the Eurasian Plate. At this plate boundary the crust ol the North-Atlantic is generated and from there it drifts in opposite directions. Al the boundary it generally drifts in defined events that start when pressure, which has built up at the bound- ary, is released in earthquakes. Earthquakes here can reach up to 6 on the Richtcr scale at a distance of only about 10 km from Straumsvík and even up to more than 7 within 50 km from Straumsvík. During earthquakes, fissures form in the crust and the edges of the fissures are off- set to form faults. It is common that such faults reach the surface of the ground which is then torn open and offset. At the surface these faults and fissures tend to form swarms with parallel arrangement of the features. Here such swarms, with a north-east trend, are close and in fact cut the area in question. The crust here is thus bro- ken by past events, and faulting and fissuring of the ground can be expecled in the fulure. Basaltic volcanic eruptions of effusive nature occurring in the volcanic rift zone, one of the surface expressions of the plate boundary, could result in relatively thin fluid lava flows towards Straumsvík. The Straumsvík area is made of such lavas and the aluminium plant itself is localed on the youngest of these lavas, the Kapelluhraun, which formed in an eruption below the hills of Undirhlíðar, merely 8-9 km south-east of the plant. This eruption took place only about 850 years ago. A lava flow of this type coming from craters at Undirhlíðar would reach Straumsvík in a relatively short time; hence the time for pre- cautionary actions is very short after such an eruption has started. Land subsidence and a relatively fast coastal erosion are characteristic features of the region. In places the land subsides with an average speed of around 2 mm per year. This is the result of a) the movement of the crustal plate away from the plate boundary, towards deeper ocean and cooler environment, and b) the pressure on the rigid plate itself, which is caused by new volcanic material building up on top of the plate within the volcanic zone. The crust seeks to maintain isostatic equilibrium. The strata on the shore are made of vesicular and heavily cracked friable rock, the fresh basaltic lava. It breaks down easily in the relatively harsh marine and weather conditions, where temperatures com- monly lluctuate around 0°C during the winter- time, with rapid shifting of frost and thaw, an effective agent of breaking down rock. PÓSTFANG HÖFUNDAR/ÁUTHOR's ÁDDRESS Páll Imsland Skipasundi 46 IS-104Reykjavík 273
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132

x

Náttúrufræðingurinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.