Náttúrufræðingurinn - 1998, Blaðsíða 47

3. mynd. Sœbarin hraunhella við Fögruvík á sólríkum degi. Aldan brotnar á skerjum utan
víkurinnar en innan þeirra er sjórinn lygn. Ljósm. Rósa Sigurbergsdóttir.
hefur styrkst vegna fjörubeitar og útræðis.
Þannig er mörg bátavörin á þessum slóðum í
skjóli hraunskerja, þar sem bátum var ýtt úr
vör og í vör upp fyrir flæðilínuna, á hlunnum
sem voru m.a. bleytt hvalbein.
Það er því af mörgu að taka í fjörunum fyrir
„sunnan“ Hafnarfjörð og nábýlið við mesta
þéttbýli á íslandi gefur svæðinu svo aukið
vægi. Víða hefur verið farið illa með
strandlengjuna og fjörur landsins og er
höfuðborgarsvæðið þar engin undantekn-
ing. Greinarhöfund grunar að það sé tíðum
vegna vankunnáttu eða lítils skilnings á
gildi fjörunnar og þeim öflum sem þar láta til
sín taka, þ.e. menn gera sér ekki grein fyrir
hinu mikla undri sem sjávarföllin eru. Það
þarf þekkingu til að kunna að lesa í náttúru
landsins. Strandlengjan frá Fögruvík í
Vatnsleysuvík að Straumi við Straumsvík er
á náttúruminjaskrá. Friðlýsing Straumsvíkur
hefur tafist mjög lengi. Bent skal á að
stóriðja eins og álver og friðað náttúru-
undur eins og Straumsvík þarf ekki að fara
illa saman. Andstæðurnar geta jafnvel eflt
og skerpt mannlíf og listsköpun. Sama gildir
um aðra hraunbæi á ströndinni suður með
sjó, eins og Óttarsstaði og Lónakot. Við
áframhaldandi landnýtingu suður með sjó
verður að standa vörð um náttúru svæðis-
ins og raska eins litlu og framast má verða í
hrauninu við sjóinn og fjörunni síkviku.
Helst þyrfti að friða strandlengjuna í
sunnanverðum Faxaflóa fyrir „sunnan“
Straumsvík og a.m.k. vestur í Vatnsleysuvík
ásamt nærliggjandi landi. Einnig ætti að
huga að friðun á sjó út. Umræður um
náttúruvernd á íslandi snúast mest um
óbyggðirnar og víðáttuna, um skógrækt og
reyndar einnig um mengun sjávar, svo ekki
sé minnst á stóriðju. Allt er það af hinu
góða. En strandlengjan og fjörurnar hafa
orðið útundan. Kann það að stafa af því að
þeir aðilar sem láta sér annt um náttúruvernd
eru fremur tengdir landinu sjálfu eða
205