Náttúrufræðingurinn - 1998, Blaðsíða 66

Súrál
Forskaut

Álflúríð

Orkuver
n □ r
Spennar
^zi □ □ c
Al til steypuskála
*
1. mynd. Vinnsluferli álframleiðslu úr súráli. Til þess að framleiða 1 tonn af áli þaif2 tonn
afsúráli, 0,5 tonn afforskautum, 15.000 kílówattstundir af raforku og 20 kg af álflúoríði.
- Flow sheet for aluminium production from alumina. In order to produce 1 ton of alu-
minium 2 tons of alumina, 0.5 tons of anodes, 15,000 kilowatt-hours of electricity and 20
kilos of aluminiumfluoride are required.
þurrhreinsun. Súrálið sem Islenska álfélagið
hf., ISAL, notar kemur frá Gove í Astralíu.
Forskautin, sem eru notuð við framleiðsl-
una, eru flutt til Straumsvíkur frá Rotterdam.
Hráefnið í þeim er olíukoks, steinkolabik og
skautleifar. Koksið fellur til sem aukaáfurð
við olíuhreinsun. Bik er notað sem bindiefni.
Skautleifarnar koma til baka frá álframleið-
endum og eru þar með endurnýttar. Til þess
að halda brennisteinsútblæstri sem minnst-
um þarf brennisteinn í koksinu að vera í
lágmarki.
Bráðið krýólít er eina þekkta efnið sem
getur leyst upp súrál við tiltölulega lágt hita-
stig á hagkvæman hátt. Það inniheldur 60%
af natríumflúoríði og 40% af álflúoríði, efna-
tákn: Na3AlF6. Alver sem nota þurrhreinsun
þurfa ekki krýólít að staðaldri því það
myndast í kerunum við samruna natríums,
sem er snefilefni í súrálinu, og flúoríðs í
hlöðnu súráli, (sjá síðar), eftir meðhöndlun í
þurrhreinsistöð. Hins vegar er þörf á álflúor-
íði sem hráefni til þess að vega upp flúortap.
Flúor tapast að langmestu leyti vegna
upptöku flúors í botnkolin, en afgangurinn
tapast sem útblástur í formi vetnisflúoríðs
(HF), ryks og í litlum mæli sem kolefnis-
flúonð. En einnig með skautleifum og öðrum
úttaksefnum frá framleiðslunni.
í nútímaálverum er riðspenna frá orku-
seljanda spennt niður, afriðuð og jafn-
straumi síðan veill inn á kerin, sem eru rað-
tengd. Þetta þýðir að sami straumur fer um
öll kerin í hverjum kerskála, en spennu á ein-
stökum kerum er unnt að stilla sérstaklega.
Raforkan, sem notuð er við framleiðsluna,
kemur frá orkuverum Landsvirkjunar. Arið
1996 notaði ISAL 1680 gígawattstundir
(meðalaHþörf 191 mW) og er það meira en
tvöföld raforkunotkun alls höfuðborgar-
svæðisins. Landsvirkjun afhendir raforkuna
sem 220 kílóvolta riðspennu. Hún er síðan
spennt niður í tveimur þrepum, ýmist í 21
eða 33 kV og síðan í u.þ.b. 750 V.
224