Tímarit kaupfjelaganna - 01.01.1897, Síða 24

18
Þótt jeg hafi nú sýnt þetta clæmi hjer, þá þarf ekki
að skilja það svo, að jeg sje að ráða pöntunarfjelögum
vorum til að fara svo ört í sakirnar að leggja allan hagn-
aðinn í stofnsjóð eða, sem er afleiðing þess, að láta sjer
nægja að hafa vörurnar með sama verði og hjá kaup-
mönnum, því í fyrsta lagi munu menn yfirleitt iíta allt of
mikið á stundarhagnaðinu til þess að slíkt yrði vinsælt;
í öðru lagi má búast við því, að trúin á nytsemi stofn-
sjóðanna verði ekki undir eins svo sterk, að henni yrði
eigi fljótt ofboðið með svo gífurlegri áreynzlu, og í þriðja
lagi hefur venjan helgað svo viðskiptin við kaupmennina
í augum almennings, að það mundi að eins verða örlítill
hluti hans, sem vildi skipta við fjelögin, ef þau veittu ekki
beinan og verulegan hagnað jafnótt, stundarhagnað.
Jeg skal líka fúslega játa, að almenningur hefur fuíla
þörf fyrir þann viðskiptahagnað, sem fjelögin veita, og að
fjelagsmenn yfirleitt, sem flestir eru bændur, hafa um fleira
að hugsa en safna í sjóði. Þeir þurfa fje til ýmsra um-
bóta, sem þeir að vísu láta vera ógjörðar, ef þeir hafa ekk-
ert fje til þeirra, en nauðsynlegar geta þær verið eigi að
síður, og þótt menn vilji nota eitthvað af ágóðanum til
þess að geta lifað betra lífi — ef það fer ekki fram úr
hófi — þá er það alls ekki láandi. Hitt er allt annað,
að hafa það fyrir fasta reglu, að eyða því meiru sem
meira er aflað, og að hugsa ekkert fyrir morgundeg-
inum.
Það er mín skoðnn, að Dalafjelagið hafi farið mjög
hóflega og hyggilega leið í þessu máli, síðan það áttaði
sig eptir erfiðleikana 1892. Jeg skal samt játa, að enn
æskilegra væri, að það hefði sjeð sjer fært að taka nokkuð
lengri skref, því með svona smástígum gangi komumst
vjer nokkru seinna til fyrirheitna landsins en æskilegast
væri, en í áttina munar þó furðu drjúgt og ekki er held-
ur loku fyrir það skotið, að hægt væri að lengja sporið,
þegar kringumstæðurnar leyfa.
Jeg vil því ráða öllurn pöntunarfjelögum vorum, sem