Tímarit kaupfjelaganna - 01.01.1897, Page 25

19
eigi hafa þegar byrjað á því, að fastákveða 4°/0 af vöru-
verði sínu í stofnsjóði, en gefa þeim fjelagsmönnum, sem
þess óska, kost á að bæta við innlag sitt eptir eigin vild
og getu, og þegar sjerlega góð verzlunarár koma, þá er
mjög æskilegt, að fjelögin bækki bundraðsajaldið, sem á-
vallt ætti að gjöra með fundarályktun fyrir það og það
árið. Það er líka mjög eðlilegt, að bundraðsgjald í stofn-
sjóð sje ekki reiknað af lægri upphæð en 25 kr., því á-
kveðið takmark verður að hafa og lægra er trauðla gjör-
legt að bafa það. Einnig virðist sjálfsagt, að erfingjum
látinna fjelagsmanna sje tafarlaust borgað út það, sem þeir
eignast í stofnsjóði sem arf, einkum ef þeir eru ekki sjálfir
fjelagsmenn og eigendur stofnfjár. Sama er að segja um
þá, er fiytja í burt af fjelagssvæðinu, en þá verður að
ákveða nákvæmlega fyrirfram takmörk fjelagssvæðisins.
E>að er einnig fullkomlega sjálfsagt að ákveða þessu
fjársafni það verksvið, að það á sínum tíma verði stofnfje
kaupfjelaga, en að fastsetja tímann t. d. 10 ár, eins og
Dalafjelagið befur gjört, og gefa fyrirheit um útborgun
fjárins, ef kaupfjelag verður ekki stofnað innan þessa ein-
skorðaða tíma, er eins óviðfeldið og það er óheppilegt á-
kvæði. Það ákvæði, að fjeð skuli standa óhreyft í lands-
bankanum, svo lengi sem þetta ákveðna kaupfjelag er ekki
stofnað, kann mörgum að virðast hyggilegt við fyrstu yfir-
vegun og vorkunn var Dalafjelaginu, þótt það sétti þetta
ákvæði í lög sín, en þegar þetta er skoðað ofan í kjölinn,
mun engum dyljast, að slíkt ákvæði er mesti misskilning-
ingur og í mesta ósamræmi við tilgang fjársafnsins.
Þótt menn setji sjer það mark að breyta einhverju
pöntunarfjelagi í kaupfjelag, þá er ómögulegt að binda þá
fyrirætlun við nokkurn ákveðinn tíma, heldur verður fjár-
magnið að ráða ásamt öðrum kringumstæðum, sem ekki er
unnt að segja um fyrir fram, enda munu verða skiptar skoðanir
manna urn það, hve mikið muni þurfa að breyta pöntunar-
fjelögum vorum, til þess að þau verðskuldi að vera kölluð
kaupfjelög. Ef t. d. svo skyldi nú fara, að menn sæu
2*