Tímarit kaupfjelaganna - 01.01.1897, Page 64

68
þús. laust til vörukaupa út í hönd. Og þjer sjáið, að það þarf
galdur til að þessi uppliæð hrökkvi til vörukaupa á 5 mill. kr.
Ef við hefðum meira starfsfje til umráða, gætum við gjört
ýmislegt fleira gagulegt fyrir kaupfjelögin. Skal jeg nefna eitt
til dæmis: við kaupum svo mikið af ýmsum verksmiðjuvörum,
að ein einstök vörutegund væri nóg handa verksmiðju, ogværi
þá hagur að framleiða þá vöru sjálfir.----------— — — Þjer
muuuð hafa lesið og tekið eptir því, sem skrifað er í síðasta
tölubl. „Mánaðarblaðsins11 um hinn glæsilega árangur, sem ensku
kaupfjelögin hafa haft af því að framleiða sjálf — fyrir fram-
kvæmdir sambands síns — mikinn hluta af vörum þeim, sem
fjelagsmenn þeirra þurfa á að lialda, og að fyrirtæki þessi bera
meiri arð en verksmiðjur eða framleiðslufjelög, sem eklti eru
jafnframt kaupfjelög. En það er líka ofur skiljanlegt, hvers
vegna sambandsfjelög kaupfjelaga hafa hin beztu skilyrði til
þess að reka með hagnaði framleiðslu eða verksmiðjustörf; því
þau hafa ótvíræða trygging fyrir, að framleiðsla þeirra gangi
út, og þurfa hvorki að kosta stórum auglýsingum nje öðru til
þess. Þau eru einnig laus við rentutap, lánveitingar, gjaldþrot
o. s. frv. — Þegar sambandsfjelaginu er vaxinn svo fiskur um
hrygg, að það geti sjálft framleitt sínar verksmiðjuvörur, þá
getur það vafalaust gjört það með meiri liagnaði en nokkur
önnur verksmiðja. — Hjer er vissulega verkefni, sem sam-
bandsfjelagið þarf að taka að sjer jafnóðum og þvi vex megn
til þess.
Mátturinn er starfsfjeð! en þvi miður vantar það hjá okk-
ur, þótt við auðvitað sjeum betur á okkur komnir en áður var.
Það verður seint, sem við getum Íeyst af hendi það verkefni,
sem jeg nú nefhdi; en það er ekki heldur að fást um það, ef
við höldum stefnunni og keppum það áíram, sem við höfum
krapta til.
Fyrsta sporið í þessa átt er fólgið í uppástungu, sem
liggur fyrir fundinum í dag, um að stofna kaffibrennslu. Ef
við verðum einhuga á að gjöra það, vona jeg, að kaupfjelögin
öll sem eitt styðji þetta fyrirtæki sitt, og jeg held jeg þori að
lofa því, að þau iðrist ekki eptir því.
En eigum við framvegis að geta teldð nauðsynlegum fram-
förum, er það alveg óhjákvæmilegt, að fjelögin leggi til meira
starfsije, eða þau auld sitt eigið starfsfje svo mjög, aðþaugeti