Andvari - 01.10.1962, Page 89

ANDVARI
HÓMER OG HÓMERSÞÝÐINGAR
327
orð grískunnar." — Hér get ég ekki stillt
mig um að gera þá athugasemd, að mér
finnst það skortur á smekkvísi að lýsa
ágætum grískrar tungu með jafnhvers-
dagslegu orði og „sniðugur" er. — Ann-
ars er þetta ágætt dæmi þess, hversu
Sveinbjörn hefur í Ijóðaþýðingunni látið
hið forna skáldamál teygja sig langt frá
orðalagi og einfaldleik frumtextans. Samt
tekur út yfir í 15. dæminu, þar sem Svein-
björn er að þýða þessi látlausu orð í Od.
IX. 490:
oí fif rtoojtfaóvTFC eqeooov,
sem Sveinbjörn þýðir í óbundið mál:
„Létu þeir nú fallast á árar og sóttu
róðurinn", en í ljóðaþýðingunni:
Reru af ríki
rekkar mínir
ok á árar fram
allir féllust:
hristust háir
hömlur tognuðu
beystu bakföllum
borð við skulfu.
Allur síðari helmingur vísunnar á sér
enga stoð í frumtextanum. Þarna virðist
Sveinbjörn hafa fallið í freistni, sem sé
þá, að prjóna hér neðan við Hómer, er
hinum ýkjukenndu róðrarlýsingum úr
fornbókmenntum vorum, sem praeses
getur um, skaut upp í huga hans.
Á bls. 297 segir praeses: „Bregður
Sveinbjörn hér sem oftar upp mynd úr
nánasta umhverfi sínu, talar um fiski-
gengd eins og útróðrarmaður á Álfta-
nesi.“ — Hér mætti samt koma með þá
athugasemd, að praeses hefði átt að gera
fyllri grein fyrir meðferð Sveinbjarnar á
líkingum Hómers, einkum hvernig hon-
um. hefur oft tekizt að flvtja heim lík-
inganna inn í íslenzkt umhverfi. Hefði
jafnvel mátt minna á ritgerð „Líkingar,
list og líf í skáldskap I lómers", sem ég
skrifaði í „Skírni" 1945. Er ekki þar
með sagt, að þessi ritsmíð sé svo sérstak-
lega merkileg. En það er ekki svo mikið,
sem um þetta efni hefur verið skrifað á
íslenzku, að auðvelt hefði verið að halda
því til haga.
Þegar vér svo að lokum lítum í heild á
meginhluta þessa rits, kaflana, sem fjalla
um ýmsa einstaka þætti þýðinganna, að
því er varðar mál og stíl og samband
þeirra við frumtextann, verður Ijóst, að
þó að praeses leggi réttan skilning í frum-
textann og geri margar góðar athuga-
semdir á aðferð Sveinbjarnar í einstökunr
atriðum, virðist hann hvergi hafa dregið
árangurinn af rannsókn sinni saman í
glögga greinargerð um heildarniðurstöðu.
Er það bein afleiðing af því, sem áður
var tekið fram, að í upphafi skyrti
ákveðna og afmarkaða stefnu í rann-
sókninni. Þrátt fyrir allar þessar að-
finnslur, er óhætt að fullyrða, að rit-
gerð þessi sé merkur áfangi í rannsókn
Ilómersþýðinga Sveinbjarnar Egilssonar.
Með henni verður margt ljósara í vinnu-
brögðum Sveinbjarnar. Praeses er ná-
kvæmur og rökfastur, skilningur hans á
máli og stíl þroskaður. Ber öll þessi rann-
sókn fagurt vitni vandvirkni og vamm-
leysi góðs fræðimanns.
Llóraz segir í skáldskaparfræði sinni
(de arte poet. 358. 1.), að takist leirskáldi
að segja eitthvað gott tvisvar eða þrisvar,
þá hrósi hann því hlæjandi, en hins
vegar fyllist hann vandlætingu, þá
sjaldan það komi fyrir, að snillingurinn
Ilómer dotti. Hér hefur Hóraz orðað hin
alkunnu sannindi, að því snjallari, sem
menn eru á einhverju sviði, því hærri
kröfur eru til þeirra gerðar.
Ekki er úr vegi að minnast þessara
orða Hórazar hér að lokum. Praeses hefur
'lagt fram mikið rit og vandað. Hann