Andvari - 01.01.2001, Síða 67

andvari
AÐ MYNDA BORGARALEGT SAMFÉLAG - Á HESTBAKI
65
um þá tvímenninga.71 Neikvætt viðhorf Brockhaus til þessara tveggja ungu
rnanna er athyglisvert fyrir þá sök að á spjöldum sögunnar hafa þeir orð á sér
fyrir framtakssemi: Eins og kunnugt er átti Sigfús eftir að taka býsna mikið
af landslags- og bæjarmyndum, og sumt af því sem Brockhaus hvatti til að
komið yrði á fót, til dæmis þjóðminjasafn, klúbbhús og leshringir um þjóð-
þrifamál,72 voru einmitt mál sem Sigurður málari barðist fyrir eða tók þátt í
að hrinda í framkvæmd.
Brockhaus virtist því hafa haft fyrirfram ákveðnar hugmyndir um það
hvernig hinn dæmigerði íslendingur ætti að vera. Nokkur dæmi styðja þessa
hlgátu: Aður en póstskipið lagði upp frá Kaupmannahöfn hitti hann til dæmis
Gísla Brynjúlfsson, síðar dósent í íslenskum fræðum við Kaupmannahafnar-
háskóla, sem honum fannst vera algerlega dæmigerður íslendingur.73 Á hinn
hóginn lýsti Brockhaus Bjama Jónssyni rektor Lærða skólans sem „miklum
°8 íþróttamannslegum að vexti, kvikum og kraftmiklum í hreyfingum
öllum,“ og hann bætti við: ,,[M]ér liggur við að segja að hann sé óíslensk-
ur.“ 4 Og Ámi Thorsteinsson fannst honum vera einn af fáum dugandi ein-
staklingum á íslandi.75 Einnig virðist hann hafa pælt mikið í útliti fólks hér-
lendis, en honum þótti kvenfólkið yfirleitt mjög fallegt, en karlmennimir
aftur á móti ljótir.76 Brockhaus taldi hins vegar að innra með sér væru
'slenskir karlar ekkert öðruvísi en til dæmis hinir þýsku, aðeins þyrfti að auka
Vlljastyrk hinna íslensku. Hann setti íslendinga því ekki á bás með blökku-
mönnum sem hann taldi að Evrópumenn þyrftu að ala upp.77
Vert er að veita því athygli að góð nýting tímans tengdist pólitískri heims-
mynd Brockhaus nánum böndum, en í bréfi til fjölskyldu sinnar fullyrti hann
undir lok fararinnar til íslands: „Um sjálfan mig get ég sagt að hef verið mjög
jðinn á leiðinni til og frá íslandi, í Reykjavík og á ferðinni um landið, að ég
hafi eiginlega fullnýtt hverja einustu mínútu."78 Til þess að geta verið fram-
lukssamir þurftu einstaklingamir að leggja framtíðina í bönd. Þetta viðhorf
hans birtist til dæmis í Reykjavík þegar hann á miðju sumri festi kaup á daga-
|ali fyrir næsta ár í verslun Siemsens og gat þess um leið að þetta hefði verið
jyrsta eintakið sem selt var það árið.79 Sama afstaða birtist í því uppátæki
hans að setjast niður í nokkra klukkutíma til að leggja drög að ferðalögum
u^stu ára þegar íslandsdvölin var rétt tæplega hálfnuð. Af því tilefni spurði
hann dagbók sína:
Felst ekki í þessum ferðaáætlunum, eða eins og ég segi sjálfur, ferðaórum, ákveðinn
hroki? Ég kalla þetta saklausan leik. Hver sá sem notar ferðalög til að læra, en ekki til
léttúðugra markmiða, ... hann þarf að minnsta kosti ekki að skammast sín fyrir áætlan-
ir sínar og óra.80
vissulega þurfti Brockhaus ekki að skammast sín fyrir förina til íslands því
a hann hafði orðið margs vísari um menningu og náttúrufar, stjómmál og