Andvari - 01.01.2001, Blaðsíða 104

102
SILJA BJÖRK HULDUDÓTTIR OG ÞORKELL ÁGÚST ÓTTARSSON
ANDVARI
Gunnar Jóhannes segir að aldrei sé gefið í skyn að Benedikt sé beinlínis að
fara þessa ferð af trúarlegum ástæðum. Að vísu slær hann vamagla og bend-
ir á að vissulega megi túlka förina sem þjónustu við Guðs vilja en telur jafn-
framt að það sé ekki ástæða hennar, m. ö. o. að trúarleg hvöt fararinnar sé
einungis spuming um túlkun. Þessi afstaða hans vekur nokkra furðu í ljósi
þess að í Aðventu segir berum orðum að Benedikt hafi farið þessa för í þjón-
ustu við „alveruna“ (bls. 74) og á öðrum stað segir að hann hafi fundið „sig
reiðubúinn til hvers sem vera skyldi undir forustu Herrans [svo].“ (bls. 19).
Af þessu verður ekki annað séð en að för Benedikts sé sprottin af trúarlegum
ástæðum. Lokaorð bókarinnar gefa þetta einnig sterklega til kynna: „Og þá
var þessari aðventuför lokið, þjónustan innt af höndum [...]“ (bls. 93). Vissu-
lega mætti í anda Gunnars Jóhannesar túlka þessa þjónustu sem siðferðilega
(húmaníska) þjónustu við samsveitunga hans eða dýrin, samanber það að
Benedikt finnst hann bera ábyrgð á kindunum, en eins og vikið verður að hér
á eftir er þó líklegra að þessi þjónusta sé innt af hendi í þjónustu við alver-
una, í anda hins góða hirðis.
Sú fullyrðing Gunnars Jóhannesar að Benedikt hafi ekki notið handleiðslu
Guðs stenst ekki heldur. Eins og áður er getið treystir Benedikt að Drottinn
finni eftirmann (bls. 65-66). Ekki verður annað séð en að „bænum“ hans sé
svarað því í lok sögunnar er gefið í skyn að Benedikt yngri muni taka við af
honum (bls. 92-93). Ekki einungis nafnið og leitarferð hans undir lok
sögunnar bendir til þess heldur er lundarfar þeirra einnig áþekkt. Lunderni
Benedikts eldra einkennist af hógværð, sbr. orð sögumanns þegar Benedikt
hugsar til hógværðar Krists: „Hógværð, já. Það skildi Benedikt.“ (bls. 18). I
sögulok þegar Benedikt eldri gefur nafna sínum dýrðina svarar sá yngri:
„Láttu þakklætið koma niður, þar sem það á heima [...]“ (bls. 93). Hógværð
þeirra nafna og þjónustulund kallast á og minnir jafnframt á hógværð Krists.
Að lokum segir Gunnar Jóhannes að ferð Benedikts geti ekki verið sprott-
in af iðrun, þar sem hann sé ekki svo aumur syndari. Eins og nánar verður
farið út í síðar virðist för Benedikts endurspegla ævi og starf Krists. Sam-
kvæmt kristinni hefð tók Kristur saklaus á sig syndir mannanna. Ef Benedikt
fetar í fótspor meistara síns er ekkert undarlegt við það að hann leggi þessar
raunir á sig. Einnig má ekki gleyma því að samkvæmt lúterskum skilningi
eru allir menn aumir syndarar. Þannig upplifir Benedikt sig einnig: „Það var
yfirleitt eitthvað hálfgildingslegt og lítilmótlegt við hann, og það í einu og
öllu. Hálfgóður og hálfslæmur [...]“ (bls. 20). Það er ljóst að þetta er ekki álit
sögumanns eða samsveitunga hans (bls. 46) heldur Benedikts sjálfs og und-
irstrikar því að hann upplifir sig sem syndara, í lúterskum anda. Af framan-
sögðu er ljóst að trúarstef í Aðventu eru mun sterkari en Gunnar Jóhannes vill
vera láta.