Andvari - 01.01.2001, Blaðsíða 90

88
AÐALGEIR KRISTJÁNSSON
ANDVARI
kvæmt geti kennarinn ekki vænst áheyrendaskara, einkum ef hann mælir á
íslensku eða kennir Islendingum einum. Engu að síður sé staðan mikilvæg
því að kennsla í sögu íslands og bókmenntum sé algjör nauðsyn (absolut
Nödvendighed) þó að þeir sem leggi slík fræði fyrir sig verði næsta fáir.
Gísli benti á að dósentsstaðan væri svo nátengd norrænum málvísindum
(nordisk Filologi) að hún gæti orðið þeim til styrktar. Einnig hefði komið til
orða að halda fyrirlestra í sögu laga og réttar á Islandi fyrir íslenska lögfræði-
nema við Hafnarháskóla, en slíka kennslu skorti við háskólann. Enn væri
langt í land að lagaskóli yrði stofnaður á Islandi.
Um fyrirlestra sína sagði Gísli að þeir hefðu að mestu verið „historisk-lit-
erære“ og fluttir á dönsku um efni úr norrænni fomaldar- og menningarsögu
fyrir almenning (blandet Publikum). Með þessu móti hafi fljótlega orðið til all-
fjölmennur áheyrendahópur, en hann hefði fremur kosið að flytja faglegri fyr-
irlestra fyrir færri sem væru í eiginlegu námi. Upphaflega hafi hann hugsað sér
að dósentinn flytti öðru hvoru fyrirlestra á Islandi til að koma á nánara sam-
bandi milli háskólans og uppfræðslu þar, en fjármunir til að standa straum af
kostnaðinum hafi aldrei verið fyrir hendi. Þá þótti honum stefnt í óefni, ef því
yrði slegið föstu þegar ákvörðun yrði endanlega tekin um kennslukrafta Hafn-
arháskóla að þessi staða hafi aðeins átt að vera til tímabundið. Því mætti með
réttu ætla að í rauninni hafi aldrei verið ætlunin að hún skipaði fastan sess. I
lokin vék Gísli að því að háskólinn hefði verið í hlutverki stjúpmóðurinnar
gagnvart þessari stöðu, miðað við aðrar í fjárútlátum. Laun hans væru lægri en
yngri dósenta svo að hann byggi við mjög þröng kjör (Lbs. 1308, 4to).
I árbók Hafnarháskóla fyrir háskólaárið 1881-82 var t. a. m. fjallað um
endurskoðun launalaga. Þar var bréf Gísla tekið fyrir og er skemmst frá að
segja að ekki var fallist á tillögu hans um að staðan yrði fest í sessi (Aarh.f
KtþbUniv. 1881-82, 113).
Þeir sem tjáðu sig um málið vildu ekki gera lítið úr gildi þekkingar á sögu
Islands og bókmenntum, en hún vægi ekki svo þungt að það væri verjandi að
stofna sérstakan kennarastól, þar sem tveir prófessorar væru fyrir og annar
þeirra a. m. k. gæti sinnt þessu viðfangsefni. Þá var lagst gegn því að slík
staða tengdist sjóði Ama Magnússonar, enda stríddi það gegn ákvæðum
sjóðsins að launa prófessor af tekjum hans. Þvert á móti ætti hann að sinna
eigin verkefnum sem væru þessu óviðkomandi.
Með tilliti til þess að þekking á íslenskri sögu og bókmenntum væri æski-
leg fyrir íslenska embættismenn var á það bent að hún hefði ekki hagnýtt
gildi og kennsluna mætti fela kennaranum í norrænum málvísindum. íslensk-
um stjómvöldum bæri að annast um fyrirlestrahald í þessum greinum heima
á Islandi og tengja það æðri menntun eins og að var stefnt í upphafi. Hins
vegar fékk Gísli 500 kr. launahækkun á fjárhagsárinu 1882-83 svo að árslaun
hans urðu 2.500 kr. (.Aarb.f K0bUniv. 1882-83, 291).