Andvari - 01.01.2001, Blaðsíða 140

138
ÞORSTEINN ÞORSTEINSSON
ANDVARI
8Sama rit, bls. vi-vii og 180.
’Um frumprentun kvæðanna sjá Svein Skorra Höskuldsson: „Þegar Tíminn og vatnið varð
til“, Afmœlisrit til Steingríms J. Þorsteinssonar, Leiftur 1971, bls. 157.
111 Jón Óskar: Hernámsáraskáld, Iðunn 1970, bls. 184 oáfr.
11 Vaki 1/1952, bls. 44. Fragmenter afen Dagbog kom út 1948. Eintak Sigfúsar er áritað „jan.
1951“ en ég tel öruggt að hann hafi kynnst bókinni mun fyrr. Þýðing Sigfúsar á 1., 2. og 22.
kafla bókarinnar birtist undir heitinu „Dagbókarbrot“ í tímaritinu Vaka.
12 Fjögur Ijóðskáld, Hannes Pétursson gaf út, Bókaútgáfa Menningarsjóðs 1957, bls.
xxviii-xxix.
13 „Skáld velja sér fyrirrennara," hafði Guy Scarpetta eftir Borges í fyrirlestri um Milan Kund-
era hjá Alliance Frangaise 15. maí 2001.
14 Eg hef hér orðið stafrím um það sem kallað er allíterasjón á öðrum málum, þe. endurtekn-
ingu sömu hljóða eða líkra í upphafi orða, án reglu. Örðugt er að nota orðin stuðlun eða
ljóðstafasetningu um það fyrirbæri; um stuðla gilda svo fastar reglur að ,óregluleg stuðla-
setning' er nánast contradictio in adjecto.
l5Hér er ekki tóm til að fjalla um þetta stef í víðara samhengi, en það má reyndar teljast eitt
höfuðþema nútímaljóða. Sem dæmi má taka lokalínuna í lokakvæði Fleurs du mal (1861):
„Au fond de l’Inconnujxiur trouver du nouveaul (,,[að steypa sér] í djúp hins ókunna til að
finna eitthvað nýtt\“). Akallið ,Eitthvað nýtt!‘ hefur verið máttugt vígorð nútímaskáldskap-
ar allt frá upphafi hans hjá Baudelaire og Rimbaud laust eftir miðja 19. öld, með mismun-
andi formerkjum þó: stundum yfirgnæfir leiði og óþol gagnvart hinu gamla (td. yfirleitt hjá
Baudelaire), stundum fögnuður yfir breytingum sem í vændum eru. Sigfús fyllir seinni
flokkinn, að minnstakosti í fyrstu ljóðabók sinni.
16 Þýðing Helga Hálfdanarsonar („Brotin Apollons-mynd“) er í Nokkrum þýddum Ijóðum, Mál
og menning 1995, bls. 38.
l7Rainer Maria Rilke: Dúínó-tregaljóðin, Kristján Árnason þýddi, Bjartur 1996, bls. 42.
18 Öll kvæðin eru reyndar prentuð hér eftir frumútgáfu Heimskringlu 1951. Endurskoðuð gerð
Sigfúsar birtist í safninu Ljóðum (Iðunn 1980) en munurinn er víðasthvar óverulegur.
19 Tímarit Máls og menningar 2-3/1953, bls. 204.
20Peter Carleton orðar þetta svo: ,,[I]n Modemism the form and the content do not merely co-
operate, but are inextricably joined. The content of the poem cannot be distilled off and
summarized; the poem means only what it is, it has only the meaning which it possesses in
its peculiar form“ („Tradition and Innovation ...“, bls. 199). Þetta er viðhorf nýrýninnar sem
hollt er að hafa í huga við lestur ljóða þó í því gæti fullmikils strangleika að mínum dómi,
svo að jaðrar við blætisgervingu Ijóðsins. Ekkert er því til fyrirstöðu að orð og einingar
,nútímaljóðs‘ - og jafnvel ,hugsun‘ þess, því einnig nútímaljóð flytja hugsun og merkingu
- losni úr samhengi sínu og taki að lifa sjálfstæðu lífi.
21 Þjóðviljinn 2. nóv. 1951.
22 Jóhann Pétursson skýrir frá því í Gandi (29. okt. 1951) að á nýafstaðinni bókmenntakynn-
ingu Máls og menningar hafi Rristinn E. Andrésson kynnt „væntanlega stefnubreytingu
hinna yngri Ijóðskálda" með því að vitna í upphafsorðin í bók Sigfúsar sem þá hefur verið
alveg nýkomin út: „Mannshöfuð er nokkuð þungt, en samt skulum við standa uppréttir ...
(!!)“. Einnig hafi verið lesin kvæði eftir Neruda í þýðingu Jóns Óskars og Sigfúsar. Og
Jóhann bætir við að sú spurning hljóti að vakna „hvort áðurnefnd höfuðþyngsli [(leturbr.
hér)] séu ekki orsök þess, að þeir þýða slík kvæði í stað þess að yrkja þau sjálfir“.
23Sverrir Stormsker: Með ósk um bjarta framtíð, Fjölvi 1997, bls. 59.
24 Birtingur 1/1953.
25 R. M. Rilke: Werke in drei Banden, Dritter Band: Prosa, Insel Verlag 1966, bls. 124.
26 „One of the surest of tests is the way in which a poet borrows. Immature poets imitate,