Andvari - 01.01.2001, Page 82

80
AÐALGEIR KRISTJÁNSSON
ANDVARI
kemur fram að umsækjendum var gert að halda tvo fyrirlestra sem einskon-
ar próf. Gísli flutti sína á dönsku. Sá fyrri „om den Fomnordiska poesiens
och skaldesprákets ursprung og vásende" var sjálfvalið efni. Heimspeki-
deildin valdi hinsvegar 14.-22. erindi Rígsþulu sem efni í fyrirlestur, þar sem
stuðst var við útgáfu Möbiusar.
Lysander hrósaði Gísla fyrir hvað létt hann ætti með að tala, en vegna þess
hætti honum til útúrdúra frá aðalefninu. Sakir mælsku og þekkingar eigi Gísli
hægt með að ná athygli áheyrenda og hrífa þá. Lysander vitnaði til orða Kon-
ráðs Gíslasonar um þekkingu Gísla á fombókmenntunum jafnt og bókmennt-
um síðari tíma. Carl Sáve og Jón Sigurðsson, „fpretrádsvis framhálla Hr.
Brynjulfssens vidtstráckta och grundliga bekantskap med Islandska litterat-
uren frán áldsta indtil nyaste tider.“ Þá hafi Gísli staðgóða þekkingu á nor-
rænni fomleifafræði og goðafræði og yfirleitt öllu sem varðar norræna menn-
ingarsögu. Hins vegar taldi Lysander að vankunnátta Gísla í sænsku væri
áberandi.
Með tilliti til hæfni Gísla að verða prófessor taldi Lysander honum til
tekna að hann væri Islendingur og hefði brennandi áhuga á íslenskum fræð-
um og norrænni menningu svo að hér væri einstakt tækifæri að fá slrkan
mann að háskólanum. Hann myndi leggja sig fram við að ná tökum á sænskri
tungu en það tæki sinn tíma. I fyrirlestrum Gísla „synes mig dock philolog-
iens rent sprákliga sida vara, sá vál i hans skrifter som i hans förelásninger,
jamnförelsevis klent representerad“, segir Lysander í greinargerð sinni.
Niðurstaða Lysanders varð samt sú að Gísli hefði sýnt hæfni sína sem vís-
indamaður og lögum samkvæmt sé konungi heimilt að velja erlenda menn
„af utmárkt fortjánst“ og telji hann Gísla hæfan.
Carl Wilhelm Linder prófessor skilaði rækilegri greinargerð, en niðurstaða
hans var andstæð Lysanders. Linder lagði mikla áherslu á að Gísli væri ekki
innfæddur Svíi og hefði ekki sænsku á valdi sínu. Hann var heldur ekki sann-
færður um að Gísli hefði svo mikla hæfni „utmárkt skicklig“ til að gegna
embættinu eins og það væri skilgreint að rétt væri að ganga fram hjá hinum
umsækjendunum (Fil. Fak. Prot. 1864—1865. A 1A:37).
Emanuel M. Olde prófessor lét svo ummælt í umsögn sinni að hann væri
samdóma Lysander um hæfni Wiséns og Vidmarks. Þegar að Gísla Brynj-
úlfssyni kæmi væri ekki eins auðvelt að „uttala ett bestámdt och obetingedt
omdöme.“ Ef einungis væri að ræða um kennarastól „i det fornnordiska sprá-
ket“, væri enginn umsækjandanna hæfari en Gísli (tilv.hdr.).
Theodor Wisén hlaut stöðuna. Hann hafði numið fornmálin og varð dós-
ent í grísku við háskólann í Lundi 1862. Fljótlega söðlaði hann þó um og tók
að leggja stund á norræn fræði. Sama ár og hann varð prófessor í norrænum
málum kom „Om ordfogningen i den áldre Eddan“ út. Carmina Norcena
komu út nokkrum árum síðar. Hann helgaði líf sitt rannsóknum á norrænu