Andvari - 01.01.2001, Page 93

ANDVARI
HÁSKÓLAKENNSLA GÍSLA BRYNJÚLFSSONAR
91
þ haustönn 1887 fékk Gísli enn leyfi hjá kennslumálaráðuneytinu að fella fyr-
lrhugaða fyrirlestra niður vegna sjúkleika. Kona hans skrifaði Amljóti Olafs-
syni um veikindin og bað hann að ganga frá verki sem Gísli gæti ekki lokið.
Arnljótur svaraði bréfi hennar 1. mars 1888 og vottaði henni samúð sína (Nks.
3263 4to). Gísli fékk aftur leyfi frá störfum á vorönn s. á. og lést í maílok.
Fyrirlestrar Gísla og efni þeirra
En hvernig var kennsla Gísla við Hafnarháskóla? Um hana eru fáir til frá-
Sagnar, en hér skal því tjaldað sem tiltækt er. Efnisvalið og hvemig Gísli
rrálgaðist viðfangsefni sín bendir til að hann hafi farið aðrar leiðir en fyrir-
rennararnir.
I handritasafni Landsbókasafns íslands, Lbs. 1459, 4to, eru varðveitt brot
Ur fyrirlestrum Gísla, skrifuð af Sigurði Sigurðssyni, síðar kennara við Lærða
skólann. Hann innritaðist í Hafnarháskóla haustið 1874, lagði stund á mál-
fræði og lauk því námi 1879. „Forelæsninger over Islandsk Literaturhistorie
ved Docent G. Brynjulfsson 1875“ heitir uppskrift Sigurðar frá vorönn 1875.
^ar fór Gísli yfir upphaf íslenskra fornbókmennta tvisvar í viku og hafði 10
áheyrendur.
Gísli hóf fyrirlestrana með því að nefna Egyptaland, Mesópótamíu, Ind-
land og Kína þar sem elstu bókmenntir heimsins hefðu orðið til og þaðan hafi
menningin breiðst út til Evrópu sem sé byggð þjóðum af indóevrópskum
uPPruna og nefnir Grikki, Rómverja, Germana og Kelta. Grísk og rómversk
menning hafi breiðst út norður á bóginn eins og greina megi á samhengi nor-
raennar og grískrar goðafræði og þjóðfræði. Samskipti í formi verslunar og
Vlðskipta hafi einnig átt sér stað. Tengsl Germana og Norðurlandabúa megi
raða af samanburðarmálfræðinni og sameiginlegum nöfnum á ýmsum hlut-
um, en ytri aðstæður hafi mótað mismunandi menningu hjá Germönum,
E'rikkjum og Norðurlandabúum. Samt megi segja að gríska og norræna
§°ðafræðin og skáldskapurinn sem fylgdi í kjölfarið eigi margt sameiginlegt.
Ahrif Rómverja á Norðurlandabúa komi einkum fram í lagaþekkingu,
Sagnaritun og ljóðlist. Hún hafi einnig náð að þróast meðal Kelta á fyrstu
ðldum eftir Kristsburð, en einungis á Norðurlöndum hafi trúarbrögðin
•klaeðst búningi ljóðsins í formi Eddukvæða. Menning þessara þjóða hafi haft
ahrif á víkingana þó að kveðskapur á norrænu máli hafi ekki orðið til fyrir
1 vist hennar. Gísli telur keltneskan fornkveðskap þann eina sem þoli sam-
anburð við þann norræna sem sé bæði upprunalegri og þróaðri en verið hafi
Samtímis á Bretlandseyjum. Rask hafi álitið að hér hafi einnig gætt áhrifa frá
röbum sem lögðu undir sig lönd norðan Kákasus á sjöundu öld.