Andvari - 01.01.2001, Page 125

andvari
... EN SAMT SKULUM VIÐ STANDA UPPRÉTTIR
123
Hinn staðurinn er frægur kafli í Aufzeichnungen des Malte Laurids
Bi'igge.25 Skáldið Malte er að tala um að lítið sé varið í skáldskap sem ortur
sé mjög snemma, skáld þurfi að læra að bíða:
„Denn Verse sind nicht, wie die Leute meinen, Gefiihle (die hat man frtih genug), - es
sind Erfahrungen. Um eines Verses willen muB man viele Stiidte sehen, Menschen und
Dinge, man muB die Tiere kennen, man muB fiihlen, wie die Vögel fliegen, und die Ge-
barde wissen, mit welcher die kleinen Blumen sich auftun am Morgen. Man muB zu-
riickdenken können an Wege in unbekannten Gegenden [...] an Reisenachte ..."
(Því að ljóð eru ekki, einsog fólk heldur, tilfinningar (þeim kynnist maður nógu
snemma), þau eru lífsreynsla. Vegna einnar ljóðlínu þarf maður að sjá margar borgir, sjá
fólk og hluti, maður þarf að þekkja dýrin, finna fuglana fljúga og vita hvemig lítil blóm
bera sig til þegar þau opnast á morgnana. Maður þarf að eiga minningar um vegi um
ókunn landssvæði [...] um ferðir að næturlagi ...)
Textatengslin fara vart á milli mála, og afþví kaflinn er mjög rilkeskur er
hann vel til þess fallinn að byggja á honum kvæði um skáldið. Fyrsta máls-
greinin vísar eftilvill ekki sérstaklega til þessa kvæðis en hún er hinsvegar
einkar lýsandi fyrir það sem kalla mætti meginstrauminn í skáldskap Sigfús-
ar.
Það hefur verið sagt að fátt sé jafn góður mælikvarði á þroska skálda og
það hvemig þau taki að láni frá öðrum skáldum.26 Og þó hér megi greina
skyldleika við ákveðin stef og jafnvel tiltekna staði hjá Rilke er ljóðið
urnfram allt dæmi um skáldlegan þroska og sjálfstæði Sigfúsar þegar á þess-
um árum. Ekki er vitað nákvæmíega hvenær hann orti það, en hann hefur
ekki verið eldri en á tuttugastaogþriðja aldursári.
Ljóð XVIII (Það hæfir manni ágœtlega að deyja ...)
Það hæfir manni ágætlega að deyja
í skæru ljósi og horfa á sjálfs sín blóð
og horfa á blóð sitt renna burt og storkna
í dimmum augum skömmu fyrir dag
sem rís úr dimmum augum, bakvið múrvegg
úr silkidögg um óttu, stuttri vomótt -
að deyja fjarri kyrrum opnum augum
og mjúkum örmum, svölum góðum höndum
rétt fyrir dag með loga þungra anna,
ilm heitra stræta, hríslandi kalt vatn
- og hlusta á bifreið aka á stað og fætur