Andvari - 01.01.2007, Page 54

52
KRISTÍN ÁSTGEIRSDÓTTIR
ANDVARI
Forrœdishyggja á skömmtunartímum
Nýsköpunarstjórnin var stórtæk í kaupum á misjafnlega skynsamlegum
framleiðslutækjum og tæmdust þeir gjaldeyrissjóðir sem safnað hafði
verið á stríðsárunum undra hratt. Afleiðingin varð gjaldeyrisskortur
og efnahagsvandi sem brugðist var við með innflutningshöftum og
skömmtun.173 Katrín fór hægt af stað í gagnrýni sinni á skömmtunar-
kerfið enda var verið að koma því á. Hún átti eftir að herða þann róður
verulega. Hún flutti fyrst tillögu um innflutning nýrra ávaxta ásamt
fleiri þingmönnum en mikil þörf var á þeim til að bæta næringarástand
fólks, ekki síst barna, sagði Katrín. Sú tillaga var reyndar samþykkt og
var eina þingsályktunartillaga Katrínar sem þingið samþykkti.174
Eftir að nýsköpunarstjórnin var fallin flutti hún miklar skamm-
arræður um skömmtunarkerfið og framkvæmd þess. Fyrst er að nefna
að tveir mánuðir liðu frá því að ljóst var hvert stefndi, þar til kerfinu
var komið á. Því hófst mikið hamstur og tæmdust verslanir á skömmum
tíma. Katrín átti ekki orð yfir þessu háttalagi stjórnvalda. A þinginu
1947, þegar hún var orðin stjórnarandstæðingur, flutti hún tillögu
um að skömmtunarkerfið sem þá var nýgengið í gildi yrði afnumið
þegar í stað og nýjar reglur samdar. Sérstaklega skyldi gætt að þörfum
þeirra sem væru að stofna heimili, barnshafandi kvenna, erfiðismanna,
sjúklinga, barna og gamalmenna. Hún benti sérstaklega á hve bens-
ínskömmtun kæmi illa við lækna sem sinntu vitjunum úti í bæ, sem og
atvinnubílstjóra. Þá tæki ríkisstjórnin að sér að skilgreina þarfir fólks
fyrir klæðnað. Hún sagði: „Atakanlegast kemur klaufaskapurinn e.t.v.
fram á stofnauka nr. 13, en hann er ódeilanlegur og heimilar innkaup
karla á alfatnaði eða yfirhöfn, en kvenna á tveimur kjólum eða kápu, er
kaupast verður í senn á sama stað.“175 Forræðishyggja hins opinbera var
mikil en Katrín vildi að fólk skilgreindi sjálft þarfir sínar fyrir fatnað.
A þinginu 1948 var ný fæðingardeild til umræðu og þá lenti Katrín
í að ræða málefni bróður síns, Guðmundar Thoroddsen yfirlæknis og
prófessors. Yfirvöldum heilbrigðismála hafði dottið það snjallræði í hug
að gera Guðmund að yfirlækni fæðingardeildarinnar ofan á öll önnur
störf sem hann sinnti en hann var sérfræðingur í handlækningum. Katrín
benti á að það tíðkaðist hvergi í víðri veröld að sami læknir skipti sér
milli handlækninga annars vegar og kvensjúkdóma og fæðingarhjálpar
hins vegar. Þarna væri um ólíkar sérfræðigreinar að ræða og myndi
Guðmundur hreint ekki láta skikka sig til slíkra starfa. Fremur myndi