Andvari - 01.01.2007, Side 76

74
GUÐMUNDUR ANDRITHORSSON
ANDVARI
sem Matthías Þórðarson telur að kunni að vera um Magnús „frater“ Eiríks-
son9:
Skjambi meður skollanef,
skrítilegi frændi minn,
hefðirðu líka rófu af ref
Robbur keypti belginn þinn.
Það er að segja: skjambinn (sem er maður með hátt hvítt enni) er svo líkur
tófu að hefði hann rófu af ref myndi kaupmaðurinn kaupa af honum belginn.
Af öllu gráglettnari toga eru vísurnar alkunnu Hættu að gráta hringaná þar
sem spaugað er með aflimun á ungri stúlku.
Dæmi um dár Jónasar um sjálft formið er hins vegar „Hárið“ frá árinu 1842
þar sem hann stælir Sigurð Breiðfjörð opinskátt og meðvitað og ávarpar meira
að segja sjálfa Rósu sem verður að teljast býsna bíræfið - og engu líkara en að
Jónas Hallgrímsson fari hér á fjörur við skáldagyðju Sigurðar Breiðfjörð:
Fagurljósa lokkasafni,
litla Rósa!
þínu hrósa hafnanafni,
helst man kjósa.
Móinsbóla morgunsólu
mærð að góla,
tel eg ólag eftir jól
og utan tóla.
Hafi Jónas ætlað að búa hér til hnoð hefur það ekki alveg heppnast að öllu
leyti því fyrstu línurnar tvær eru ansi fallegar og skáldinu líkar. En þetta
er sérkennilegur kveðskapur og ef til vill einhver fyndni þarna sem farið
hefur forgörðum. Seinna erindið er bein skopstæling á mansöng úr Rímum
af Valdimari og Sveini eftir Sigurð Breiðfjörð og kvenkenningin móinsbóla
(gulls) morgunsólu komin næstum orðrétt frá Breiðfjörð10. Hafnanafni (sjálfs-
kenning sem ætlað er að gera gys að Breiðfjörðs-nafninu) mun helst kjósa
að hrósa fallega og ljósa hárinu þínu litla Rósa. En að góla mærð móinsbóla
(gulls) morgunsólu - það er að segja að kyrja stúlkunni lof - tel ég ólag eftir
jól. Og utan tóla.
Utan tóla? Og hvers vegna má ekki skjalla stúlkuna hárfögru eftir jól?
Hannes Pétursson skáld á því miður enn eftir að grafast fyrir um það - en
margan leyndardóminn í ljóðum Jónasar hefur hann upplýst í undirstöðuriti
sínu í Jónasarfræðum, Kvœðafylgsnum - svo að við skulum láta það liggja
milli hluta en þó hvarflar að manni að einhver rímgalsi kunni að teyma skáld-
ið hér áfram. Hins vegar er það nokkuð spaugileg lýsing á mansöng að „góla