Andvari - 01.01.2008, Blaðsíða 76

74
GUNNAR KRISTJÁNSSON
ANDVARI
biblíuleg þemu né trú mannsins. Hér blandar skáldið sér í deilur líðandi
stundar með snjöllu og beittu ljóði sem hefur lifað af umrót síns tíma. Steinn
sýnir afstöðu sína með þessu ljóði og beitir kaldhæðni í samfélagslegum
átökum.
Passíusálmur nr. 51
A Valhúsahæðinni
er verið að krossfesta mann.
Og fólkið kaupir sér far
með strætisvagninum
til þess að horfa á hann.
Það er sólskin og hiti,
og sjórinn er sléttur og blár.
Þetta er laglegur maður
með mikið enni
og mógult hár.
Og stúlka með sægræn augu
segir við mig:
Skyldi manninum ekki leiðast
að láta krossfesta sig?
í bókmenntum og listum tuttugustu aldar er píslarsaga Jesú kunnuglegt þema,
þjáningin var á dagskrá frá upphafi aldarinnar til loka hennar, ekki hvað síst
á meginlandi Evrópu, ástæðurnar þarf ekki að tíunda. í bókmenntum birtist
skírskotun til píslarsögunnar m.a. í Jesú-gervingnum, í myndlistinni leituðu
expressjónistarnir á sömu mið. Á öllum sviðum brutust listamenn út úr hefð-
bundnum tjáningarmynstrum og fóru eigin leiðir í þessu efni sem öðrum.
Tilgangurinn var margvíslegur, langoftast var vísað til hinnar þekktu sögu til
þess að styrkja og dýpka framlag til umræðu líðandi stundar en sjaldnast var
tilgangurinn gagnrýni á trú og kirkju. Hinn krossfesti var ímynd hins þjáða
manns, sem féll fyrir veraldlegu og andlegu valdi en var hrakinn í dauðann
af sinnulausum múgnum sem krafðist krossfestingar hans. Hér birtast örlög
spámanna allra tíma, einnig í samtímanum. Orðalag og tjáningarmáti und-
irstrika sinnuleysi og alvöruleysi fólksins sem er komið til að horfa á aftöku
spámanns á Valhúsahæðinni. Atburðurinn á Golgata er gerður furðunálægur
og skírskotunin hittir beint í mark.