Menntamál - 01.04.1967, Page 20

14
MENNTAMÁL
seni verður konungsvegur til félagslegs frama og valda.
Hinum nýja tilgangi háskólamenntar þjóna menntaleið-
irnar að þessu marki: menntaskólarnir, sem stofnsettir eru
að miklu leyti sem forskólar fyrir háskólana sjálfa, oft í
beinu sambandi við þá og undir þeirra kröfum.
Þjóðfélög höfðu til þessa ekki ráð á að mennta nema
smáhóp manna til háskólaframa. Þessir menn voru yfir-
leitt „heimspekingar", utan verka og framleiðslu. En nú
bregður svo við, að hlutföllin snúast við. Ekkert þjóðfélag
hefur lengur ráð á að mennta ekki þegna sína eins vel og
auðið er. Að svo stöddu merkir þetta lögmál: að mennta
sem flesta eins lengi og auðið er. Menntabylting siglir í
kjölfar iðnbyltingarinnar. Fjárfesting samfélagsins í at-
vinnutækjum og endurnýjun þeirra leiðir til fjárfestingar
samfélagsins í endurnýjunarkerfinu sjálfu, í þeim þáttum,
sem l)era uppi æ flóknara kerfi auðæfasköpunar. Æ fleiri
menntaðra manna er þörf til að sinna æ hrað- og stórvirk-
ari breytingum á atvinnukerfinu, vinnu og vélum, áætlana-
gerð og útreikningum, endurnýjun og nýsköpun. íðnvætt
þjóðfélag breytir sjálfu sér í stöðugri þróun þeirra kosta,
sem fyrir eru: vísindi, tækni og menntunin sjálf verða að
hagafli, að framleiðsluþætti sem er skilyrði allrar annarrar
framleiðslu.
Hér er farið fljótt ylir sögu:
llm leið og menntun í víðum skilningi orðsins verður að
nauðsynlegu skilyrði hagrænnar og félagslegrar framvindu,
lendir menntakerfið, sem byggist á hinni gömlu þrískipt-
ingu mennta og stétta, í mótsögn við þessa þróun. Eélags-
leg og sögideg hefð skólakerfisins reynist hemill á fram-
vindu, sem óhjákvæmilega myndi leiða til inngöngu æ
fleiri nemenda í menntakerfi, er sæi þeim fyrir lengri og
fjölbreyttari menntaleiðum — eins og félagslega og hag-
ræna nauðsyn ber til.
Samfélög nútímans þurfa á æ fleiri menntuðum mönn-
um að halda. Skólakerfi þeirra hneigjast til að draga úr