Menntamál - 01.04.1967, Síða 86

80
MENNTAMÁL
í vöxt. í skýringum, sem fylgja lestrarbókum og sýnisbókum
handa gagnfræða- og framhaldsskólum, eru aðallega orð-
skýringar og stundum æviágrip höfunda og nokkur orð um
verkin. Auðvitað segja handbækur og próf ekki allt um,
hvernig vinnu með bókmenntir er háttað í þeirn skólum, er
þær nota. En þetta hvort tveggja er í senn vitnisburður um
útbreiddar starfsaðferðir og hlýtur einnig að hafa áhrif á
viðleitni kennara og nemenda og beina henni inn á ákveðn-
ar brautir. Og þetta eru líka einu heimildirnar, sem við er
að styðjast.
Þau markmið, sem nú eru ríkjandi í bókmenntakennsl-
unni, lúta í raun og veru einungis að nauðsynlegri undir-
búningsvinnu, til þess að hægt sé að beina athyglinni að
verkinu sjálfu. Það að muna efnið eða skilja orðin er engin
trygging þess, að lesandinn hafi skilið verkið eða náð að
njóta þess. Sérstök áherzla á orðskýringar getur meira að
segja lokað leiðum til að gera lesturinn að reynslu, sem er
einhvers virði fyrir nemandann. Talverð áherzla virðist og
lögð á það að nota lestrarbækur og skólaljóð til að kenna
eitthvað annað en bókmenntir. Við efnisval í bækur Ríkis-
útgáfunnar virðist þetta veigamikið sjónarmið. Athyglinni
er beint að vercild, sem var. Nemandinn fær margháttaðan
fróðleik um horl'na atvinnu- og þjóðhætti. Kennaranum er
fengið tilefni til að kenna íslandssögu og láta lesa eitt-
hvað í tengslum við efnið t. d. þjóðsögu eða kafla úr forn-
ritum. í lestrarbók handa síðasta ári skyldunáms er ekki
efni úr umhverfi borgarbúans. Yngstu höfundar, sem eiga
þar verk, eru Indriði G. Þorsteinsson og Hannes Pétursson.
Er það sögukaflinn „Hvítingur felldur“ og ljóðið „Jón
Austmann ríður frá Reynistaðabræðrum". Sögukaflinn vík-
ur að söknuði sveitamanns, sem er að flytja á mölina. Kvæðið
gefur tilefni til að leita uppi þjóðsögu. Mörg dæmi um þetta
samanburðarsjónarmið eru í umræddri bók: Atriði úr
Gullna hliðinu og kvæðið Áfangar (viðeigandi þjóðscigur
fylgja í bókinni). Frásögn Pálma Hannessonar Fjallið Skjald-