Uppeldi og menntun - 01.01.1999, Side 13

GUNNAR J. GUNNARSSON
Mynd 1
Finnst þér mikilvægt að trúa á Guð? Skipting eftir kyni
Kyn
1 1 Stelpa
■ Strákur
Mjög Nokkuð Lítið Ekkert
3
myndarinnar er ekki ljóst en óneitanlega er freistandi að draga þá ályktun.' Ef til
vill kann skýringin þó einfaldlega að vera sú að stúlkur noti almennt meira slík
hugtök. A hinn bóginn má benda á að þegar kemur að notkun hugtaka sem lýsa
valdi, krafti og hátign Guðs, sem gætu þá flokkast undir hin „föðurlegu" einkenni,
er munurinn á milli kynjanna enginn. Til viðbótar má nefna að örlítið algengara er
að strákar noti hugtök sem lýsa neikvæðum tilfinningum eða afstöðu til Guðs, svo
sem að hann sé ósanngjarn eða vondur.
Næst mestur munur er á milli kynjanna þegar um er að ræða manngerðar-
lýsingar á Guði, þ.e. Guði er lýst með mannlegt útlit eða eiginleika. Aðeins 13%
stúlkna grípa til slíkra hugtaka á meðan 19% stráka nota þau. Ef þetta er skoðað í
ljósi stiggreiningar vitsmunaþroskans og þar af leiðandi trúarþroskans (sbr. Piaget
og Goldman) mætti draga þá ályktun að strákar séu heldur seinni að taka út þroska.
Munurinn er hins vegar tiltölulega lítill þegar borin er saman notkun kynjanna á
3 Ana-Maria Rizzuto (1979) frá Kanada ræðir í bók sinni Tlic Birtli of tlie Livitig God. A psychoanalylic study um
þátt móður- og föðurímyndar í mótun guðsmyndar einstaklingsins. Hún tekur upp þráðinn frá Sigmund
Freud og Erik H. Erikson og fleirum sem rannsakað hafa þróun guðsmyndarinnar. Hún er í hópi þeirra sem
gagnrýna Freud fyrir að einblína um of á samband föður og sonar í mótun guðsmyndarinnar. Rizzuto er
þeirrar skoðunar eins og Erikson að guðsmynd barns mótist m.a. af reynslu barnsins af sambandi sínu við
báða foreldrana en telur jafnframt að aðrir mikilvægir einstaklingar í lífi þess komi þar við sögu. Fyrstu tengsl
einstaklingsins við foreldrana verða ómeðvitað fyrirmynd að öllum síðari tilfinningatengslum, einnig við Guð.
Móðurímyndin og föðurímyndin þurfa í því sambandi að vera í jafnvægi þannig að guðsmyndin feli bæði í sér
„móðurlegan" kærleika, umhyggju og náð og „föðurlegt" almætti, heilagleika og réttlæti. Rannsókn Rizzuto
byggðist á „klínískum" viðtölum og gerir hún grein fyrir niðurstöðum sínum og kenningum í bók sinni.
11