Uppeldi og menntun - 01.01.1999, Qupperneq 121

SÓLVEIG JAKOBSDÓTTIR
TÖLVUMENNING ÍSLENSKRA SKÓLA
Kynja- og aldursmunur nemenda í tölvutengdri
færni, viöhorfum og notkun
/ þeirri rannsókn sem hér er kynnt var athugað hvernig tölvumenningu skóla væri háttað
hérlendis og hvort kynjamuntir kæmi fram hjá nemendum í tölvunotkun, tölvutengdri
færni og viðhorfum. Vorið 1998 var gerð forkönnun í sex grunnskólum á Vestfjörðum (ung-
lingastig). Rannsóknin var gerð í árslok 1998 í níu grunnskólum (mið- og unglingastig) og
einum framhaldsskóla. Gögnutn var safnað á vef. Á unglingastigi kom fram kynjamunur í
færni, drengjum í hag í sjö skólum afníu. Einnig höfðu drengir jákvæðari viðhorftil tölvu-
notkunar og meira sjálfstraust en stúlkur og notuðu tölvur meira. Jákvæð fylgni hjá báðum
kynjum var milli færni og viðhorfa og milli færni og margra þátta sem tengdust heimanotkun
tölva. Nýting tölva í skólum virtist hins vegar hafa lítil tengsl viðfærni, líklega vegna þess
hve takmörkuð hún var í samanburði við heimanotkun. Niðurstöður rannsóknarinnar benda
til þess að víða sé ástæða til að grípa til sérstakra aðgerða í skólum til að auka jafmétti á
sviði upplýsingatækni.'
íslenskum skólum er skylt að vinna að því að tryggja jafnan rétt drengja og stúlkna
og búa bæði kynin undir virka þátttöku í atvinnulífi og mótun samfélagsins (Aðal-
námskrá grunnskóla 1999a:16). Ekki er síst talið brýnt að skólar reyni að stuðla að
auknu jafnrétti á sviði tölvu- og upplýsingatækni og kemur slík áhersla m.a. fram í
námskrá í upplýsinga- og tæknimennt í námsþættinum tölvunotkun í grunnskóla
(Aðalnámskrá grunnskóla 1999b:10-ll). Þar er stungið upp á nokkrum leiðum sem
stuðlað gætu að jafnrétti kynjanna í þessum efnum, m.a. því að tryggja jafnan
aðgang að tölvum, tengja viðfangsefni daglegu lífi og áhugasviðum beggja kynja og
veita reynsluminni nemendum nægan stuðning.
í rannsókn minni á tölvumenningu bandarísks skóla um miðjan tíunda áratug-
inn setti ég fram þá tilgátu að ákveðnir þættir sem einkenndu og mótuðu tölvu-
menningu skóla gætu haft áhrif á hvort kynjamunur kæmi fram í tölvunotkun
barna og unglinga, svo og í viðbrögðum þeirra, færni og viðhorfum tengdum tölvum
og notkun þeirra (Sólveig Jakobsdóttir 1996:5). Niðurstöður rannsóknarinnar
styrktu tilgátu mína og gáfu vísbendingar um hvaða leiðir gætu reynst vel til að
auka jafnrétti kynjanna á sviði tölvu- og upplýsingatækni. Þar á meðal eru leiðir
sem nefndar eru í Aðalnámskrá grunnskóla.
Fróðlegt þótti að kanna í framhaldi af þessu hvernig staða mála væri í íslensk-
Rannsóknin var styrkt af Nýsköpunarsjóði námsmanna og Rannsóknarstofnun Kennaraháskóla íslands.
Uppeldi og menntun - Tímarit Kennaraháskóla íslands 8. árg. 1999
119