Uppeldi og menntun - 01.01.2000, Síða 174

HEILLANDI GLÍMA
sem þau hjónin áttu fyrir, misstu þau úr skarlatssótt meðan móðir hans lá á sæng
að honum. Létust telpurnar sama sólarhringinn, önnur þriggja ára og hin fimm ára
(61). Þarf því engan að undra að hann hafi verið yndi og eftirlæti foreldra sinna.
Samband þeirra mæðgina var afar náið og gætti móðirin hans í uppvextinum sem
sjáaldurs auga síns. I bók Hoffmans vitna vinir Erdös gjarnan um hið nána sam-
band móður og sonar. í einkalífi fór Erdös ekki, frekar en í stærðfræðinni, leið fjöld-
ans. Hann kvæntist ekki og sýndi raunar hinu kyninu aldrei nokkurn áhuga. Hann
var sérkennilegur bæði í útliti, sem Hoffmann líkir við útlit eiturlyfjaneytanda, og
háttum (8). Hann var að sögn ekki fær um að standa sig í daglegu amstri heldur
þurfti að treysta á vini og samferðamenn með ýmislegt sem öðrum þykir sjálfsagt
að gera. Á allt þetta leggur Paul Hoffman nokkra áherslu í bókinni og er hinni ein-
stöku verndarhendi sem móðir Erdös hélt yfir honum í æsku kennt um hjálpar-
leysið. Afleiðing af uppeldi hennar á að hafa verið það að Erdös hafi ekki trúað því
að hann gæti gert einföldustu hluti af sjálfsdáðum (241). Virðast rökin fyrir þessu í
bókinni, sem bæði koma frá Hoffman sjálfum og sumum vina Erdös, rýr og æði
ósannfærandi og minna einna helst á franska orðasambandið „cherchez la femme".
Paul Hoffman kynntist Paul Erdös árið 1986 og fylgdist með honum í tíu ár til
að undirbúa ritun bókar sinnar. Hann fylgdi Erdös þráfaldlega á ráðstefnur, hlust-
aði á hann halda fyrirlestra og fékk jafnvel að dvelja með honum hjá öðrum stærð-
fræðingum sem hýstu Erdös um lengri eða skemmri tíma. Hoffman greinir frá því
að Erdös hafi verið á sífelldri ferð og flugi, úr einum stað á annan en hann hafi þó
aldrei slegið slöku við í glímunni við stærðfræðina. Hann hafi sökkt sér niður í
viðfangsefni sín allt að nítján tíma á sólarhring og átt auðvelt með að hafa mörg járn
í eldinum. Hann hafi gjarnan viljað vinna með mörgum stærðfræðingum í senn og
helst hefði hann kosið að geta verið á mörgum stöðum í einu. Erdös sagði Hoffman
eitt sinn að hann vonaði að ljósi punkturinn við að falla frá yrði sá að þá skipti
staður og stund ekki lengur máli, þá myndi hann geta unnið samtímis með Arki-
medesi og Evklíð (177).
Hoffman ræddi við fjölmarga stærðfræðinga, vini Pauls Erdös, til að fá sem
gleggsta mynd af manninum. Skipar Ronald Graham, virtur bandarískur stærðfræð-
ingur, sem reyndist Erdös á síðari hluta ævi hans eins og besti sonur, þar sérstakan
sess. Ronald Graham ber Erdös með afbrigðum vel söguna og það kemur alls staðar
fram hjá Paul Hoffman og viðmælendum hans hvað Erdös var góðhjartaður og vel-
viljaður í garð samferðamanna sirtna, ekki síst hvað það varðaði að deila stærð-
fræðilegri þekkingu sinni og ótrúlegu innsæi með öðrum stærðfræðingum. Hoffman
ber marga þeirra fyrir því að Erdös hafi komið með réttu ábendinguna eða spurt réttu
spumingarinnar einmitt þegar hnífurinn stóð í stærðfræðikúnni. Og ungmenni, eins
og undrabörnin sem fyrr er minnst á, áttu sannarlega hauk í homi þar sem Erdös var
ef þau leituðu til hans með stærðfræðilegar hugmyndir eða spurningar.
Paul Erdös andaðist árið 1996, áttatíu og þriggja ára að aldri. Hann stundaði
stærðfræðirannsóknir af miklum krafti fram á síðasta dag og var satt að segja
ótrúlegur vinnuþjarkur og afkastamikill fræðimaður á þessu sviði. Hann var jarð-
settur við hlið foreldra sinna í Ungverjalandi, kominn aftur heim eftir að hafa dval-
ið erlendis mestan hluta starfsævi sinnar.
272