Uppeldi og menntun - 01.01.2000, Blaðsíða 63

Uppeldi og menntun - 01.01.2000, Blaðsíða 63
M . ALLYSON MACDONALD Rammagrein 1 Nokkur hugtök í kenningum Vygotskys umfélagslega hugsmíði (unnið upp úr Howe 1995 og Hodson og Hodson 1998a, b) Vygotsky lagði áherslu á að þróun væri byggð á samskiptum milli barna og milli barna og fullorðinna. Kennsla og þróun eru samvirk/gagnvirk (interactive). Hugtakaskipti og þróun er ferli þar sem barnið, í samvinnu við kennarann eða önnur böm, fellir almenn hugtök inn í það hugtakakerfi sem það þegar hefur og samræmir eða breytir því eftir þörfum. T.d. þegar böm læra ný tungumál er stuðst við móðurmálið sem miðlara milli hluta og nýja tungumálsins. Um leið fer barnið að skilja móðurmálið á nýjan hátt og sem hluta af einhverju stærra kerfi. Vygotsky hélt því fram að hvorki almenn né vísindaleg hugtök lærðust sem endanleg hugtök. Með kennslu hugtaka er hafin þróun sem eflir skilning en þróuninni lýkur ekki í kennslunni. Tungumál eða talað mál (language) eru mikilvæg til að miðla hugsun; orð eru forsenda þess að hugsun geti átt sér stað. Talað mál á sér einnig stað í huga manns (inner speech). Vygotsky lítur á mál sem tæki til úrlausnar verkefnum, því flóknari sem viðfangsefnin eru, því mikilvægara verður málið. Mál og hugsun eru upphaflega óháð hvert öðru, en eftir því sem barnið eldist og reynsla þess eykst, setur barnið hið manngerða umhverfi sitt í samhengi, fyrst við að skipuleggja úrlausnir viðfangsefna og síðar til að þroska hugsanaferli. Mikilvægt er fyrir kennara að leggja fram verkefni sem falla innan svæðis hins mögulega þroska eða þroskasvæðis (zone of proximal development) sem er svæðið milli þess sem barnið getur numið sjálfstætt og þess þroska sem það gæti náð undir leiðsögn fullorðinna eða í samvinnu við lengra komna félaga sína. Howe (1995) varar við að of mikil áhersla hafi verið lögð á hugtök og hug- myndir um þroskasvæði en of lítil áhersla á hlutverk félagslegra samskipta og menningarlegs samhengis í námi. Félags- og menningarlegt samhengi kennslu hefur verið rannsakað með ýmsum hætti (t.d. Cobern 1993 og Shepardson 1999). Nauðsynlegt er að taka mið af því samhengi sem verkefni og kennsla fara fram í þegar hugtök eru kennd. Vinnupallar í námi (scaffolding) eru eins og vinnupallar utan á byggingu. Þeir veita stuðning, virka sem verkfæri, stækka vinnusvæðið, gera kleift að vinna verk sem annars væri ómögulegt og eru einungis notaðir þegar þörf krefur. Mikilvægt er að vinnupallar breyti ekki eðli athafnarinnar sjálfrar. Þeir eru notaðir til að halda athöfninni óbreyttri á sama tíma og þeir veita nem- endum stuðning til þátttöku. Stuðningnum er stillt þannig að nemandinn verði æ virkari í athöfninni. Þegar nemandinn hættir að vera áhorfandi og er orðinn fullgildur þátttakandi í athöfninni er búið að fjarlægja vinnupallana. Nýir pallar eru byggðir fyrir nýjar athafnir. 61
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179
Blaðsíða 180
Blaðsíða 181
Blaðsíða 182
Blaðsíða 183
Blaðsíða 184

x

Uppeldi og menntun

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Uppeldi og menntun
https://timarit.is/publication/581

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.