Uppeldi og menntun - 01.09.1993, Síða 114

MÓÐURMÁLSKENNSLA í VILLINGAHOLTSSKÓLA
Lipman og Draumur eða veruleiki eftir Sigurð Björnsson. Heimspekin fellur mjög vel
að móðurmálskennslunni. Hún byggir mikið á samræðum og vangaveltum um
tungumálið og hugsunina.
Að segja sögu
Kennarinn og nemendur segja oft sögur í tengslum við námsefnið en stundum bara
sjálfum sér og öðrum til gamans. Það er ótrúlegt hve munnleg frásögn fangar áheyr-
endur miklu meira en upplestur. Jafnvel þó að verið sé að segja sögu sem allir
kunna. Það eru ekki bara yngstu nemendurnir sem hlusta á slíkar sögur. Eldri nem-
endur hafa líka mjög gaman af þeim. Sá sem ætlar að segja sögu verður að æfa sig
heima áður. Það kom mér mjög á óvart hversu mikinn áhuga nemendur á miðstigi
höfðu á að segja sögur. Allir hinir hlustuðu með athygli, jafnvel á sögur sem þeir
höfðu heyrt áður eins og Geiturnar þrjdr og Rauðhettu.
HVER ER SVO REYNSLAN?
Það er óhætt að segja að breytingarnar hafi haft góð áhrif á skólastarfið. Undantekn-
ingarlaust sýna nemendur miklu meiri áhuga á móðurmálinu en áður var og
kennslustundirnar eru ekki bara skemmtilegri heldur ríkir þar sönn vinnugleði. í
byrjun þessa starfs var nemandi í 6. bekk sem átti erfitt með að læra stafsetningu og
málfræði. Honum leiddist ákaflega mikið í móðurmálstímum og lét illa. Þegar við
skiptum yfir í nýjar aðferðir kom í ljós að hann var býsna hugmyndaríkur og sögur
hans vöktu óskipta athygli annarra nemenda. Hann varð mjög áhugasamur en fann
að léleg stafsetningarkunnátta og stirð skrift heftu hann í rituninni. Hann tók því
sérstaklega á þessum þáttum og var í lok 7. bekkjar búinn að ná góðum tökum á
þeim en hafði auk þess hlotið mikla þjálfun í að koma hugmyndum sínum á blað.
Það er einmitt stór kostur við þessar kennsluaðferðir að þær koma til móts við þann
þroska- og aldursmun sem er á nemendum í blönduðum bekkjum eða samkennslu-
hópum. Hver og einn er að fást við verkefni sem hæfir hans getu.
Kennararnir eru ánægðir með að hafa stigið þetta skref. Þeir eiga léttara með að
koma til móts við hvern nemanda og þessi kennsluaðferð er einfaldari í sam-
kennslu. Þá telja þeir hana árangursríkari en þær sem notaðar voru áður. En þetta
var erfitt því hér á landi er löng hefð fyrir því hvernig á að kenna móðurmálið og
það er ekki auðvelt að gefa slíkri hefð langt nef. Þá á ég ekki við að kennarar eða
aðrir hafi fundið að við okkur. Síður en svo, margir hafa sýnt starfi okkar mikinn
áhuga. Nei, ég á við okkur sjálf. Hefðin hefur markað spor í sálir okkar og hún situr
í okkur. Það er býsna ríkjandi viðhorf að það að læra sé að leysa skrifleg verkefni.
Þess vegna er erfitt fyrir okkur kennarana að horfa upp á nemendur sitja og lesa eða
hugsa. Það getur tekið tíma að venja sig á að það er ekki síður hægt að læra með
þeim hætti.
Námsbækur gegna miklu minna hlutverki en áður. Þó eru þær notaðar til
heimanáms. Þetta hefur ótvíræða kosti í för með sér. Kennslubækur hafa ráðið alltof
miklu um nám og kennslu og það hefur nánast gleymst að það er hægt að kenna
112